Tài sản thừa kế đang tranh chấp: Lưu ý khi lập hợp đồng ở nhờ

Trong thực tế, không ít trường hợp tài sản thừa kế chưa được phân chia rõ ràng, dẫn đến tranh chấp giữa những người thừa kế. Trong khi đó, nhiều người vẫn có nhu cầu lập hợp đồng ở nhờ để sử dụng tài sản trong thời gian chờ giải quyết. Vậy pháp luật quy định thế nào? Những rủi ro và lưu ý gì cần biết khi ký hợp đồng ở nhờ với tài sản thừa kế?

>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất tại văn phòng công chứng yêu cầu gì?

1. Tài sản thừa kế là gì?

Theo Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015, khi một người chết, di sản của họ sẽ được để lại cho người thừa kế. Di sản này bao gồm:
✅ Tài sản riêng của người chết
✅ Phần tài sản của người chết trong khối tài sản chung

Ví dụ: Ông A mất để lại 1 căn nhà đứng tên riêng, thì căn nhà đó là tài sản thừa kế. Nếu căn nhà này chưa chia cho các con, thì vẫn là khối tài sản chung của những người thừa kế.

2. Khi nào tài sản thừa kế bị coi là đang tranh chấp?

Theo quy định, tài sản thừa kế được coi là tranh chấp khi:
⚖️ Có nhiều người cùng nhận di sản nhưng chưa thống nhất việc phân chia
⚖️ Có người cho rằng di chúc vô hiệu, cần phân chia theo pháp luật
⚖️ Có đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết

Ví dụ: Sau khi ông B mất, 3 người con đều muốn sở hữu căn nhà chung. Người con cả nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án chia thừa kế. Lúc này, căn nhà được xác định là tài sản thừa kế đang tranh chấp.

>>> Xem thêm: Công chứng tại nhà có hợp pháp không và khi nào được áp dụng?

3. Hợp đồng ở nhờ trên tài sản thừa kế có được pháp luật công nhận?

Hợp đồng ở nhờ là gì?

Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản (thường gọi là “ở nhờ”) là sự thỏa thuận trong đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng không trả tiền, khi hết thời hạn phải trả lại.

Trường hợp tài sản thừa kế chưa phân chia

Nếu tài sản thừa kế đang tranh chấp, về nguyên tắc, chưa ai trong số người thừa kế có quyền sở hữu riêng. Do đó:
🚫 Một cá nhân tự ý lập hợp đồng ở nhờ đối với tài sản chung là không hợp pháp
🚫 Hợp đồng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu nếu ảnh hưởng đến quyền lợi của những người thừa kế khác

Ví dụ: Anh C (con cả) tự ý cho bạn mình ở nhờ căn nhà do cha để lại. Hai người em phản đối và khởi kiện. Lúc này, hợp đồng ở nhờ mà anh C lập sẽ bị xem xét vô hiệu, bởi anh C không phải chủ sở hữu duy nhất.

4. Lưu ý quan trọng khi lập hợp đồng ở nhờ trên tài sản thừa kế

Để hạn chế rủi ro, khi lập hợp đồng ở nhờ liên quan đến tài sản thừa kế, cần lưu ý:

👉 Có sự đồng ý bằng văn bản của tất cả đồng thừa kế: Nếu có nhiều người thừa kế, cần văn bản thỏa thuận thống nhất cho ở nhờ.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có đảm bảo minh bạch chi phí và đúng thời hạn pháp luật quy định không?

👉 Chỉ lập hợp đồng tạm thời: Nếu tài sản đang tranh chấp tại Tòa án, chỉ nên lập hợp đồng ở nhờ có thời hạn ngắn, ghi rõ “hết hiệu lực khi Tòa án có quyết định”.

Xem thêm: Điều kiện công chứng bản dịch giấy tờ nước ngoài tại Việt Nam

👉 Công chứng/chứng thực hợp đồng: Để đảm bảo giá trị pháp lý, hợp đồng nên được lập thành văn bản và có chứng thực của UBND hoặc công chứng viên.

👉 Không được chuyển nhượng hoặc cho thuê lại: Người ở nhờ không có quyền khai thác kinh tế từ tài sản thừa kế khi chưa có quyết định phân chia hợp pháp.

Ví dụ: Gia đình chị D có căn nhà là di sản cha mẹ để lại. Các anh em đồng ý cho em út ở nhờ để ổn định cuộc sống. Lúc này, hợp đồng ở nhờ có sự đồng thuận của tất cả người thừa kế, nên vẫn được pháp luật công nhận.

5. Rủi ro pháp lý khi tự ý lập hợp đồng ở nhờ với tài sản thừa kế

Nếu lập hợp đồng ở nhờ trái quy định, các rủi ro có thể phát sinh:
❌ Hợp đồng bị tuyên vô hiệu
❌ Người cho ở nhờ có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại
❌ Mối quan hệ gia đình mâu thuẫn, xung đột căng thẳng

>>> Xem thêm: Chung cư xuống cấp: Giải pháp an toàn nào cho hợp đồng ở nhờ tài sản?

>>> Xem thêm: Thuế chuyển nhượng bất động sản và lệ phí trước bạ khác nhau thế nào?

Kết luận

Khi liên quan đến tài sản thừa kế đang tranh chấp, việc lập hợp đồng ở nhờ cần hết sức thận trọng. Người cho ở nhờ phải có sự đồng thuận của tất cả đồng thừa kế và nên lập văn bản có công chứng để tránh rủi ro pháp lý. Trong mọi trường hợp, việc tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên là cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.