Công chứng văn bản khai nhận di sản tài sản chứng khoán
Trong những năm gần đây, số lượng nhà đầu tư trên thị trường tài chính tăng mạnh, kéo theo việc để lại di sản chứng khoán ngày càng phổ biến. Khi người sở hữu cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ qua đời, người thừa kế thường gặp khó khăn trong việc chứng minh quyền thừa kế và thực hiện thủ tục công chứng. Bản chất đặc thù của chứng khoán – không phải tài sản hữu hình – khiến quy trình khai nhận phức tạp hơn so với nhà đất hay xe cộ. Bài viết này cung cấp hướng dẫn từng bước và phân tích pháp lý chi tiết giúp người thừa kế xử lý đúng luật khi tài sản thừa kế là chứng khoán.
“Bộ luật Dân sự 2015”: Điều 609–662 quy định quyền thừa kế, chia thừa kế và khai nhận di sản;
“Luật Công chứng 2014”: quy định trình tự công chứng văn bản khai nhận di sản;
“Luật Chứng khoán 2019”: điều chỉnh quyền sở hữu chứng khoán, chuyển quyền sở hữu và quản lý tài khoản giao dịch;
Hướng dẫn của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) và các công ty chứng khoán.
>>> Xem thêm: Chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi sử dụngdịch vụ sổ đỏ tại Hà Nội
2. Tài sản chứng khoán được coi là di sản thừa kế gồm những gì?
Theo “Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015”, tài sản gồm tài sản hữu hình và tài sản vô hình, trong đó chứng khoán thuộc nhóm tài sản vô hình. Di sản chứng khoán bao gồm:
Cổ phiếu niêm yết và chưa niêm yết;
Trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu Chính phủ;
Chứng chỉ quỹ;
Quyền mua cổ phiếu phát hành thêm;
Cổ phần trong công ty chưa đại chúng;
Tài sản trong tài khoản chứng khoán tại công ty chứng khoán.
Tất cả đều có thể trở thành di sản chứng khoán nếu thuộc sở hữu của người chết và không bị hạn chế chuyển nhượng tại thời điểm mở thừa kế.
3. Xác minh tài sản chứng khoán để lập hồ sơ khai nhận
Do chứng khoán không phải tài sản hữu hình, công chứng viên phải yêu cầu người thừa kế cung cấp:
Sao kê tài khoản chứng khoán tại công ty chứng khoán;
Xác nhận số dư của VSD (Trung tâm Lưu ký Chứng khoán);
Văn bản xác nhận quyền sở hữu cổ phần hoặc trái phiếu do tổ chức phát hành cung cấp;
Các thông báo liên quan đến tài sản chứng khoán như quyền mua, chia cổ tức, cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng tiền.
Đây là bước quan trọng để xác định chính xác số lượng và giá trị di sản.
Đây là bước bắt buộc theo quy định của Luật Chứng khoán.
5. Vấn đề thường phát sinh khi thừa kế tài sản chứng khoán
5.1. Không xác định được số dư chứng khoán
Nguyên nhân:
Nhiều tài khoản chứng khoán;
Tài khoản bị phong tỏa;
Cổ phần chưa được cập nhật trên VSD. → Giải pháp: liên hệ từng công ty chứng khoán + yêu cầu VSD đối chiếu.
5.2. Di chúc không nêu rõ loại chứng khoán
→ Công chứng viên có thể yêu cầu bổ sung văn bản xác nhận tài sản tại thời điểm mở thừa kế để xác định đúng phần di sản.
5.3. Người thừa kế tranh chấp về tỷ lệ sở hữu
→ Trường hợp có tranh chấp, công chứng viên phải từ chối và yêu cầu đưa ra Tòa theo thủ tục chia di sản.
5.4. Chứng khoán bị hạn chế chuyển nhượng
Ví dụ: cổ phần của người quản lý công ty, cổ phần chưa đủ thời hạn chuyển nhượng. → Việc chuyển quyền cho người thừa kế được thực hiện theo quy định nội bộ công ty và theo Luật Doanh nghiệp.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn lập văn bản thỏa thuận phân chia khi công chứng – công chứng thừa kế
6. Lời khuyên thực tế khi khai nhận di sản chứng khoán
Ngay khi người thân mất, nên liên hệ tất cả công ty chứng khoán để xác nhận số dư.
Đối với tài sản là cổ phần chưa niêm yết, nên yêu cầu công ty phát hành xác minh số lượng và tư cách cổ đông.
Nếu di sản chứng khoán có giá trị lớn, nên nhờ luật sư hỗ trợ để tránh sai sót.
Thường xuyên kiểm tra thông báo từ công ty chứng khoán để tránh mất quyền mua hoặc quyền liên quan trong thời gian chờ thủ tục.
7. Kết luận
Di sản chứng khoán là loại tài sản đặc thù, đòi hỏi quy trình khai nhận và công chứng chặt chẽ hơn so với tài sản thông thường. Việc nắm rõ trình tự công chứng, hồ sơ cần thiết và cách thức chuyển quyền tại VSD sẽ giúp người thừa kế hoàn tất thủ tục nhanh chóng, đúng luật và tránh tranh chấp không đáng có.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
