Người quản lý di sản là ai và được quyền làm gì theo pháp luật?

Khi một người qua đời, việc xác định người quản lý di sản đóng vai trò quan trọng để bảo vệ tài sản và quyền lợi của tất cả người thừa kế. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều gia đình không hiểu rõ ai có quyền đứng ra quản lý, họ được làm gì và giới hạn quyền hạn ra sao. Nếu lựa chọn hoặc thực hiện sai, tranh chấp rất dễ phát sinh, khiến quá trình thừa kế bị kéo dài. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật về người quản lý di sản và cơ chế kiểm soát quyền của họ.

>>> Xem thêm: Dịch vụ hỗ trợ khách hàng nước ngoài tại văn phòng công chứng

1. Người quản lý di sản là ai theo Bộ luật Dân sự?

Người quản lý di sản

Theo “Điều 616 và Điều 617 Bộ luật Dân sự 2015”, người quản lý di sản có thể là:

1.1. Người được chỉ định trong di chúc

Người để lại di sản có quyền nêu rõ ai là người quản lý trong di chúc.
Đây là trường hợp có hiệu lực đầu tiên nếu di chúc hợp pháp.

1.2. Người được những người thừa kế thỏa thuận cử ra

Khi di chúc không chỉ định hoặc không có di chúc, tất cả người thừa kế có thể thỏa thuận chọn một người để quản lý di sản.

1.3. Người đang chiếm hữu, sử dụng hoặc quản lý tài sản

Nếu không chỉ định được người quản lý, thì người đang giữ tài sản của người chết đương nhiên trở thành người quản lý di sản.

1.4. Người do Tòa án chỉ định

Trong trường hợp có tranh chấp hoặc không thể xác định được, Tòa án có quyền chỉ định người quản lý để bảo đảm khách quan.

>>> Xem thêm: Top 10 lưu ý khi công chứng mua bán nhà không thể bỏ qua

2. Quyền của người quản lý di sản theo pháp luật

Người quản lý di sản có quyền trong phạm vi quy định tại “Điều 617 Bộ luật Dân sự 2015”, bao gồm:

2.1. Quyền bảo quản và duy trì tài sản

Thực hiện các biện pháp giữ gìn tài sản khỏi mất mát, hư hỏng, chiếm dụng.
Được phép sửa chữa những hư hỏng cần thiết nhưng không được tự ý thay đổi hiện trạng tài sản.

2.2. Quyền khai thác tài sản để bảo đảm giá trị di sản

Ví dụ:

Cho thuê tài sản nếu tài sản vốn đang cho thuê trước đó.
Thu các khoản lợi tức phát sinh để nộp lại cho khối di sản.

Lưu ý: Mọi khoản thu phát sinh phải được ghi chép rõ ràng và hoàn trả cho toàn bộ người thừa kế.

2.3. Quyền yêu cầu người thừa kế phối hợp

Người quản lý có thể yêu cầu người thừa kế cung cấp giấy tờ, tạo điều kiện kiểm kê tài sản hoặc tham gia vào việc bảo quản di sản.

2.4. Quyền được thanh toán chi phí hợp lý cho việc quản lý di sản

Theo luật, người quản lý di sản được quyền:

Yêu cầu thanh toán chi phí bảo quản,
Chi phí sửa chữa cần thiết,
Các chi phí phục vụ trực tiếp cho việc giữ gìn tài sản.

>>> Xem thêm: Những câu hỏi thường gặp về Công chứng di chúc

3. Nghĩa vụ của người quản lý di sản

Pháp luật yêu cầu người quản lý phải thực hiện hàng loạt nghĩa vụ quan trọng nhằm bảo đảm công bằng giữa các đồng thừa kế:

3.1. Nghĩa vụ thông báo

Phải thông báo cho những người thừa kế về:

Tình trạng di sản
Các khoản thu, chi
Rủi ro hoặc thiệt hại phát sinh

3.2. Nghĩa vụ lập danh mục tài sản

Người quản lý phải kiểm kê đầy đủ di sản, gồm:

Tài sản hữu hình
Tài sản vô hình
Quyền tài sản
Các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của người chết

3.3. Nghĩa vụ bảo quản tài sản

Không được:

Bán
Tặng cho
Thế chấp
Sử dụng tài sản vào mục đích cá nhân
… nếu không có sự đồng ý của tất cả người thừa kế hoặc quyết định của Tòa án.

Xem thêm: Công chức tài năng sẽ được nhân đôi mức lương hiện hưởng đúng không?

3.4. Nghĩa vụ giao lại di sản

Khi thủ tục thừa kế được tiến hành, người quản lý phải giao toàn bộ di sản (cùng chứng từ liên quan) cho người thừa kế hoặc người được phân chia di sản.

>>> Xem thêm: So sánh thảo luận phân chia và khai nhận di sản trong thủ tục công chứng thừa kế

4. Người quản lý di sản có được tự ý bán tài sản không?

Người quản lý di sản

Không.
Theo “Điều 617 Bộ luật Dân sự 2015”, người quản lý chỉ được xử lý tài sản trong các trường hợp:

Tài sản có nguy cơ bị hư hỏng nghiêm trọng,
Tài sản có khả năng bị tịch thu,
Hoặc có sự đồng thuận của tất cả những người thừa kế.

Mọi giao dịch định đoạt tài sản không có sự thống nhất là vô hiệu.

5. Khi nào người quản lý di sản bị thay thế?

Người quản lý có thể bị thay thế khi:

Vi phạm nghĩa vụ
Chiếm dụng di sản
Không minh bạch, không báo cáo thu chi
Để xảy ra thiệt hại tài sản
Có yêu cầu chính đáng từ người thừa kế
Tòa án thấy cần thiết để bảo đảm quyền lợi cho tất cả

Kết luận

Người quản lý di sản giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ khối di sản trước khi phân chia. Tuy có nhiều quyền hạn, nhưng pháp luật quy định chặt chẽ để tránh lạm quyền và bảo đảm sự công bằng giữa những người thừa kế. Việc hiểu đúng quyền – nghĩa vụ giúp thủ tục thừa kế diễn ra minh bạch, hạn chế tranh chấp.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng bản dịch hồ sơ đăng ký thương hiệu

>>> Trường hợp người thừa kế bị ép buộc lập văn bản từ chối nhận di sản

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn công chứng hợp đồng vay tiền giữa cá nhân

>>> Những điều khoản bắt buộc trong hợp đồng mua bán nhà theo luật mới

>>> Lưu ý quan trọng khi làm chứng thực chữ ký để tránh bị từ chối

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.