Bị lật lọng khi vay: Xử lý như thế nào?

Bị lật lọng khi vay là tình trạng người vay tiền bị bên cho vay thay đổi cam kết, ép trả tiền trước hạn, tính lãi vô lý hoặc từ chối thừa nhận khoản vay đã thỏa thuận. Tình huống này dễ dẫn đến tranh chấp, ảnh hưởng đến quyền lợi của người vay. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể căn cứ pháp lý và cách người vay có thể tự bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình khi bị lật lọng.

>>> Xem thêm: Vay tiền bằng tài sản riêng – Có phải ghi rõ trong hợp đồng?

1. Nhận diện hành vi người cho vay lật lọng

1.1. Thế nào là “bị lật lọng khi vay”?

“Bị lật lọng khi vay” là cách nói dân gian để chỉ những hành vi thay đổi thỏa thuận một cách đơn phương từ phía người cho vay. Một số biểu hiện cụ thể:

Từ chối xác nhận đã nhận tiền lãi hoặc tiền gốc đã thanh toán
Đòi trả nợ trước hạn dù không có thỏa thuận
Tăng lãi suất trái với cam kết
Phủ nhận nội dung hợp đồng vay
Dọa nạt, uy hiếp tinh thần để ép trả nợ

1.2. Nguyên nhân dẫn đến việc người vay dễ bị lật lọng

Không có hợp đồng vay bằng văn bản, chỉ thỏa thuận miệng
Không có người làm chứng hoặc chứng cứ đi kèm
Nội dung hợp đồng không rõ ràng, không quy định cụ thể về lãi suất, thời hạn trả nợ
Giao dịch vay mượn tiền trong bối cảnh quan hệ thân quen, không đề phòng pháp lý

>>> Xem thêm: Công chứng nhanh – Chuẩn pháp lý – Giá cả hợp lý chỉ có tại văn phòng công chứng!

2. Căn cứ pháp lý bảo vệ người vay khi bị lật lọng

2.1. Bộ luật Dân sự 2015

Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015:

“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả tài sản cho bên cho vay…”

Hợp đồng vay được coi là hợp đồng dân sự và có hiệu lực pháp lý nếu các bên tự nguyện, có năng lực hành vi dân sự và nội dung không vi phạm điều cấm.

Điều 466 BLDS 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ:

“Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu có lãi thì phải trả lãi theo thỏa thuận…”

Nếu không có thỏa thuận về lãi suất, thì mặc định lãi suất không vượt quá mức do Ngân hàng Nhà nước quy định tại thời điểm trả nợ.

2.2. Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án 2020

Trường hợp xảy ra tranh chấp, người vay có thể đề nghị hòa giải tại Tòa án theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án để giảm chi phí và giữ bí mật thông tin.

3. Cách bảo vệ quyền lợi khi bị lật lọng khi vay

>>> Xem thêm: Rất nhiều người đã bị “bẻ kèo” vì quên công chứng hợp đồng vay tiền – bạn đừng là người tiếp theo.

3.1. Lập hợp đồng vay rõ ràng để tránh bị lật lọng khi vay

Luôn yêu cầu hợp đồng vay bằng văn bản, nêu rõ:

Số tiền vay
Thời gian vay
Lãi suất (nếu có)
Phương thức trả nợ
Cam kết của hai bên

Hợp đồng có thể được công chứng hoặc lập thành giấy viết tay có người làm chứng.

3.2. Lưu giữ đầy đủ chứng cứ

Người vay cần lưu lại các chứng cứ chứng minh quá trình vay và trả tiền, bao gồm:

Tin nhắn, email trao đổi về khoản vay
Biên lai chuyển khoản, giấy giao nhận tiền
Âm thanh, hình ảnh ghi âm cam kết (nếu có)
Người làm chứng (trong trường hợp không có hợp đồng)

Xem thêm: Vay tiền bằng tài sản riêng – có phải ghi rõ trong hợp đồng?

3.3. Tố cáo nếu có hành vi cưỡng ép, đe dọa, lật lọng khi vay

>>> Xem thêm: Bạn sẽ ngạc nhiên với những thông tin hữu ích về Thủ tục công chứng mà chúng tôi sắp chia sẻ.

Theo Điều 157 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi cưỡng ép trả nợ bằng vũ lực hoặc đe dọa có thể cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản. Người vay có thể tố cáo hành vi này đến Cơ quan Công an.

4. Ví dụ minh họa thực tế

Trường hợp 1: Anh Hùng vay anh T. 100 triệu đồng, thỏa thuận miệng lãi suất 2%/tháng, kỳ hạn 12 tháng. Sau 6 tháng, anh T. yêu cầu trả ngay toàn bộ gốc và lãi, đe dọa nếu không trả sẽ “gọi người xử lý”. Anh Hùng không có giấy vay tiền, nhưng có các biên nhận lãi và tin nhắn xác nhận. Trong trường hợp này, anh Hùng hoàn toàn có thể:

Gửi đơn yêu cầu hòa giải tại Tòa án
Gửi đơn tố cáo hành vi đe dọa nếu có chứng cứ rõ ràng
Yêu cầu Tòa án xác nhận hiệu lực của giao dịch dân sự và tính toán lại lãi theo pháp luật nếu bị tính vượt trần

Trường hợp 2: Chị Lan vay chị M. 50 triệu đồng, có hợp đồng công chứng và đã trả 30 triệu. Tuy nhiên, chị M. phủ nhận đã nhận 30 triệu. Rất may chị Lan có giấy nộp tiền và xác nhận viết tay của chị M. Trong trường hợp này, chị Lan có đủ chứng cứ bảo vệ quyền lợi và có thể yêu cầu Tòa án công nhận giao dịch trả nợ là hợp pháp.

>>> Xem thêm: Có cần người làm chứng khi ký hợp đồng vay tiền?

Kết luận

Việc bị lật lọng khi vay có thể gây thiệt hại tài chính và tinh thần lớn nếu người vay không chuẩn bị kỹ về mặt pháp lý. Do đó, người vay cần:

Luôn lập hợp đồng rõ ràng, có căn cứ pháp lý
Lưu giữ đầy đủ chứng cứ trong suốt quá trình vay, trả nợ
Không ngần ngại sử dụng quyền tố cáo và yêu cầu giải quyết tại Tòa nếu bị xâm hại quyền lợi

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.