Mất hợp đồng vay tiền là tình huống xảy ra khá phổ biến trong thực tế, đặc biệt khi các bên không lưu giữ cẩn thận giấy tờ vay mượn. Vậy nếu làm mất hợp đồng vay tiền, người cho vay hoặc người vay có thể gặp rủi ro gì về mặt pháp lý? Có thể khởi kiện khi mất hợp đồng không? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ những vấn đề này theo quy định pháp luật Việt Nam.
1. Hợp đồng vay tiền có bắt buộc phải lập thành văn bản?
1.1. Căn cứ pháp lý
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản (thường là tiền) cho bên vay và bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản theo thời hạn.
Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định:
“Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.”
=> Như vậy, hợp đồng vay tiền không bắt buộc phải lập thành văn bản. Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc lập văn bản giúp chứng minh rõ ràng nội dung thỏa thuận khi xảy ra tranh chấp.
1.2. Vay tiền không có giấy tờ vẫn có thể đòi được?
Câu trả lời là có, nếu bên cho vay có đủ chứng cứ chứng minh có sự vay mượn, ví dụ như:
Tin nhắn, email trao đổi việc vay mượn
Chuyển khoản ngân hàng kèm nội dung cho vay
Người làm chứng chứng kiến việc vay tiền
2. Mất hợp đồng vay tiền – có sao không?
2.1. Khi mất hợp đồng vay tiền nhưng vẫn còn bản sao hoặc bằng chứng khác
Nếu hợp đồng vay tiền bị mất bản gốc nhưng các bên vẫn còn bản sao, hình chụp, nội dung tin nhắn xác nhận khoản vay… thì vẫn có thể dùng làm chứng cứ để đòi tiền trong trường hợp xảy ra tranh chấp.
Tòa án có thể xem xét các bằng chứng gián tiếp để xác minh sự tồn tại của giao dịch vay mượn, miễn là chứng cứ hợp pháp và hợp lý.
2.2. Mất hợp đồng vay tiền và không có chứng cứ nào khác
Nếu không còn bản gốc và không có bất kỳ chứng cứ nào khác chứng minh việc vay tiền, người cho vay có thể gặp rủi ro rất lớn:
Không chứng minh được nghĩa vụ trả nợ của bên vay
Không đủ điều kiện để khởi kiện ra tòa
Có thể bị phủ nhận hoàn toàn quyền đòi nợ
=> Trong trường hợp này, người cho vay phải chứng minh bằng các bằng chứng gián tiếp khác như sao kê ngân hàng, ghi âm, nhân chứng.
>>>Xem thêm: Phòng công chứng nào có dịch vụ tư vấn miễn phí? Khám phá ngay
3. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh Hùng cho bạn thân là anh Nam vay 200 triệu đồng bằng chuyển khoản, có nội dung ghi rõ “cho Nam vay 200 triệu, trả trong 6 tháng”. Sau một năm không được trả nợ, anh Hùng muốn khởi kiện nhưng đã làm mất hợp đồng vay tiền viết tay. Tuy nhiên, anh vẫn giữ sao kê chuyển khoản và tin nhắn hẹn trả nợ. Trong trường hợp này, tòa án có thể chấp nhận đơn kiện nếu các bằng chứng đầy đủ.
Trường hợp 2: Chị Lan cho hàng xóm vay 100 triệu đồng bằng tiền mặt, có lập giấy vay viết tay nhưng không chụp lại hoặc làm bản sao. Một năm sau chị phát hiện đã mất hợp đồng vay tiền, người vay chối bỏ nghĩa vụ. Chị Lan không còn chứng cứ nào khác. Với trường hợp này, rất khó để tòa án thụ lý đơn khởi kiện nếu không có nhân chứng đáng tin cậy hoặc chứng cứ thay thế.
Mất hợp đồng vay tiền không đồng nghĩa với việc mất quyền đòi nợ, nhưng sẽ gây khó khăn lớn nếu không có chứng cứ thay thế. Để bảo vệ quyền lợi của mình, người cho vay nên:
Lưu giữ hợp đồng cẩn thận, có bản sao rõ ràng
Sử dụng hình thức chuyển khoản, lưu giữ tin nhắn, email xác nhận
Lập lại văn bản hoặc có phương án chứng minh giao dịch nếu hợp đồng bị mất
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
