Đòi lại tiền vay: Cách đòi lại tiền vay khi không có biên nhận?

Đòi lại tiền vay khi không có giấy biên nhận là một tình huống phổ biến nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Người cho vay thường gặp khó khăn trong việc chứng minh quan hệ vay mượn nếu không có tài liệu làm bằng chứng. Vậy theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, có thể đòi lại khoản tiền này không? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết và căn cứ pháp lý rõ ràng giúp bạn xử lý hiệu quả trường hợp này.

>>> Xem thêm: Hợp đồng vay tiền có người bảo lãnh – Trách nhiệm ra sao?

1. Căn cứ pháp lý về quan hệ vay tiền

1.1. Vay tài sản theo Bộ luật Dân sự 2015

Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay, khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả tài sản và lãi nếu có thỏa thuận.

Điều quan trọng cần lưu ý là: hợp đồng vay có thể được lập bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể, không bắt buộc phải có giấy tờ.

1.2. Nghĩa vụ chứng minh trong tố tụng dân sự

Theo Điều 91 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, người khởi kiện phải có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ để chứng minh yêu cầu của mình là có căn cứ.

Điều này đồng nghĩa với việc nếu bạn muốn đòi lại tiền vay, bạn phải đưa ra được các chứng cứ chứng minh có việc vay tiền dù không có biên nhận.

2. Cách đòi lại tiền vay khi không có biên nhận

>>> Xem thêm: Hợp đồng vay bị ép buộc ký – Có được hủy bỏ không?

2.1. Thu thập chứng cứ thay thế biên nhận để đòi lại tiền vay

Khi không có giấy vay tiền, bạn vẫn có thể sử dụng các loại chứng cứ khác để chứng minh có giao dịch vay:

Tin nhắn, email, ghi âm, ghi hình thể hiện việc vay tiền
Nhân chứng xác nhận có giao dịch vay mượn
Chuyển khoản ngân hàng với nội dung cho vay (nếu có)
Lời thừa nhận của người vay trong quá khứ

Đây đều là các chứng cứ hợp pháp theo Điều 94 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

2.2. Thỏa thuận thương lượng với người vay để đòi lại tiền vay

Trước khi khởi kiện, bạn nên thử thương lượng:

Gửi văn bản yêu cầu thanh toán nợ
Ghi âm, ghi hình cuộc trao đổi (có thể sử dụng làm chứng cứ)
Nếu người vay đồng ý trả, nên lập biên bản xác nhận nợ

2.3. Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án để đòi lại tiền vay

>>> Xem thêm: Tại sao các vụ vay tiền lớn luôn gắn liền với công chứng hợp đồng vay tiền?

Nếu thương lượng không thành, bạn có thể nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú (theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).

Hồ sơ bao gồm:

Đơn khởi kiện
Chứng cứ chứng minh có vay tiền
CMND/CCCD, sổ hộ khẩu (bản sao)
Bằng chứng về quá trình yêu cầu trả nợ

3. Ví dụ minh họa thực tế

>>> Xem thêm: Có nên chọn văn phòng công chứng tư thay vì công? Ưu – nhược điểm

Trường hợp 1: Anh Hùng cho bạn là anh T. vay 50 triệu đồng bằng hình thức chuyển khoản, nội dung ghi rõ “cho T. vay 50 triệu – trả sau 2 tháng”. Không có giấy vay tiền. Sau 3 tháng anh T. không trả. Anh Hùng nộp đơn khởi kiện kèm sao kê tài khoản ngân hàng, kết hợp với tin nhắn giữa hai người. Tòa án thụ lý và tuyên buộc anh T. trả nợ.

Xem thêm: Tất tần tật các khoản phí sang tên sổ đỏ cho tặng

Trường hợp 2: Chị Mai cho chị H. vay tiền mặt 20 triệu đồng, không có biên nhận. Sau đó, chị H. gửi tin nhắn “chị ơi đợi em tháng sau em gửi lại 20 triệu”. Chị Mai lưu giữ đoạn tin nhắn này và nộp kèm đơn khởi kiện. Tòa án công nhận đây là bằng chứng xác đáng và xử chị H. thua kiện.

4. Một số lưu ý quan trọng

>>> Xem thêm: Bạn có đang bỏ qua những khoản Phí công chứng tiềm ẩn? Đọc ngay để biết!

Thời hiệu khởi kiện: Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp là 03 năm kể từ thời điểm người cho vay biết quyền lợi bị xâm phạm.
Nếu người vay phủ nhận hoàn toàn, bạn cần có thêm chứng cứ mạnh (như nhân chứng, ghi âm, hoặc xác nhận qua chuyển khoản).
Tránh việc làm giả giấy tờ hoặc ép người vay ký giấy nợ sau khi phát sinh tranh chấp – hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Kết luận

Dù không có biên nhận, bạn vẫn có thể đòi lại tiền vay nếu thu thập đầy đủ chứng cứ và tuân thủ quy định pháp luật. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ đầu sẽ giúp bạn tránh được nhiều rủi ro khi xảy ra tranh chấp. Trong trường hợp phức tạp, nên tham khảo luật sư hoặc văn phòng công chứng để được hướng dẫn chuyên sâu.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.