Từ chối công chứng khi người yêu cầu cố tình cung cấp thông tin sai sự thật
Trong thực tiễn hành nghề, Từ chối công chứng là một trong những quyền và đồng thời là nghĩa vụ quan trọng của công chứng viên nhằm bảo đảm tính an toàn pháp lý cho giao dịch dân sự. Một trong những căn cứ phổ biến dẫn đến việc từ chối là trường hợp người yêu cầu công chứng cố tình cung cấp thông tin sai sự thật để đạt được mục đích giao dịch. Hành vi này không chỉ xâm phạm nguyên tắc trung thực mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm phát sinh tranh chấp, gây thiệt hại cho các bên liên quan. Vì vậy, pháp luật công chứng quy định rõ trách nhiệm của công chứng viên trong việc phát hiện và từ chối công chứng đối với các trường hợp gian dối thông tin.
1. Nghĩa vụ trung thực của người yêu cầu công chứng
Theo pháp luật công chứng, người yêu cầu công chứng có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin, giấy tờ liên quan đến hợp đồng, giao dịch.
Cụ thể, “Điều 40 Luật Công chứng 2024” quy định người yêu cầu công chứng phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, hợp pháp của giấy tờ, tài liệu đã cung cấp. Quy định này thể hiện rõ nguyên tắc trung thực là nền tảng của hoạt động công chứng.
Việc cố tình cung cấp thông tin sai sự thật, dù dưới bất kỳ hình thức nào, đều làm sai lệch bản chất giao dịch và là căn cứ trực tiếp để Từ chối công chứng.
2. Các dạng thông tin sai sự thật thường gặp trong thực tiễn công chứng
2.1. Che giấu tình trạng pháp lý của tài sản
Người yêu cầu công chứng có thể cố tình không khai báo hoặc cung cấp thông tin không đúng về tình trạng tranh chấp, kê biên hoặc hạn chế giao dịch của tài sản.
Ví dụ minh họa: “Một bên chuyển nhượng quyền sử dụng đất cam đoan thửa đất không có tranh chấp, trong khi thực tế đang có đơn khởi kiện đã được Tòa án thụ lý”.
Trong trường hợp này, thông tin sai sự thật làm ảnh hưởng trực tiếp đến tính hợp pháp của hợp đồng.
2.2. Cung cấp thông tin không đúng về chủ thể tham gia giao dịch
Một số trường hợp người yêu cầu công chứng cố tình khai sai về tình trạng hôn nhân, tư cách đại diện hoặc quyền định đoạt tài sản.
Ví dụ minh họa: “Người ký hợp đồng mua bán nhà ở khai nhận là tài sản riêng trước hôn nhân, nhưng thực tế tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân và là tài sản chung của vợ chồng”.
Việc cung cấp thông tin sai lệch này có thể dẫn đến xâm phạm quyền lợi của người thứ ba.
2.3. Làm giả hoặc sử dụng giấy tờ không phản ánh đúng sự thật
Ngoài việc khai báo gian dối, người yêu cầu công chứng còn có thể sử dụng giấy tờ đã hết hiệu lực, giấy tờ bị sửa chữa hoặc tài liệu không còn giá trị pháp lý.
Trong trường hợp này, công chứng viên không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ Từ chối công chứng để phòng ngừa rủi ro pháp lý.
>>> Xem thêm: Lý do nên ưu tiên sử dụngdịch vụ sổ đỏ thay vì tự nộp hồ sơ tại cơ quan nhà nước
3. Căn cứ pháp lý để công chứng viên từ chối công chứng
Theo “Điều 44 Luật Công chứng 2024”, công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch có nội dung vi phạm pháp luật hoặc người yêu cầu công chứng không tuân thủ nghĩa vụ cung cấp thông tin trung thực.
Bên cạnh đó, “Điều 7 Luật Công chứng 2024” xác định công chứng viên phải bảo đảm tính hợp pháp, khách quan của hợp đồng, giao dịch được công chứng. Khi phát hiện thông tin sai sự thật, việc tiếp tục công chứng sẽ đi ngược lại nguyên tắc này.
Do đó, Từ chối công chứng trong trường hợp người yêu cầu cố tình gian dối là quyết định phù hợp và cần thiết.
4. Phân biệt cung cấp thông tin sai sự thật và nhầm lẫn không cố ý
Không phải mọi sai sót trong hồ sơ đều dẫn đến việc từ chối công chứng. Công chứng viên cần phân biệt:
Sai sót kỹ thuật, nhầm lẫn không cố ý và có thể khắc phục;
Hành vi cố tình che giấu, xuyên tạc thông tin nhằm hợp thức hóa giao dịch.
Để tránh bị Từ chối công chứng, người yêu cầu cần:
Cung cấp trung thực, đầy đủ thông tin liên quan đến giao dịch;
Không che giấu tình trạng pháp lý của tài sản hoặc chủ thể;
Chủ động trao đổi với công chứng viên khi có vướng mắc;
Hiểu rằng việc trung thực không chỉ bảo vệ giao dịch mà còn bảo vệ chính quyền lợi của mình.
Kết luận
Từ chối công chứng khi người yêu cầu cố tình cung cấp thông tin sai sự thật là cơ chế pháp lý cần thiết nhằm bảo đảm tính minh bạch và an toàn của các giao dịch dân sự. Việc tuân thủ nguyên tắc trung thực ngay từ giai đoạn công chứng không chỉ giúp giao dịch được xác lập hợp pháp mà còn hạn chế tối đa các tranh chấp và rủi ro pháp lý về sau. Đây cũng chính là ranh giới thể hiện rõ vai trò kiểm soát pháp lý của công chứng viên trong hệ thống pháp luật hiện hành.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
