Ngăn chặn giao dịch di sản

Trong các vụ việc về thừa kế, một trong những rủi ro lớn nhất là việc tài sản được chuyển nhượng, tặng cho hoặc cầm cố bởi một trong các hàng thừa kế, trong khi tranh chấp chưa được giải quyết dứt điểm. Để đảm bảo quyền lợi cho các bên liên quan, yêu cầu ngăn chặn giao dịch di sản là một biện pháp quan trọng nhằm duy trì nguyên trạng tài sản, không để xảy ra hậu quả pháp lý khó khắc phục về sau. Tuy nhiên, không phải cứ có tranh chấp là được ngăn chặn, mà người yêu cầu cần xuất trình được căn cứ pháp lý cụ thể theo quy định của pháp luật hiện hành.

>>> Xem thêm: Mua bán đất nhưng chưa sang tên, nên xử lý tại văn phòng công chứng thế nào?

Căn cứ pháp lý cho việc ngăn chặn giao dịch di sản

Việc yêu cầu ngăn chặn giao dịch tài sản trong tranh chấp thừa kế được quy định tại nhiều văn bản pháp luật:

Bộ luật Dân sự 2015, các điều từ 609 đến 643 quy định về thừa kế
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Điều 114 đến Điều 131 về biện pháp khẩn cấp tạm thời
Luật Đất đai 2024, Điều 224 quy định quyền và nghĩa vụ người có tranh chấp quyền sử dụng đất (hiệu lực 1/1/2025)
Thông tư 24/2014/TT-BTNMT, Điều 10 hướng dẫn việc ghi nhận thông tin ngăn chặn trong hồ sơ địa chính
Luật Công chứng sửa đổi 2024, Điều 37 về từ chối công chứng khi có tranh chấp hoặc ngăn chặn

Trường hợp nào có thể yêu cầu ngăn chặn giao dịch di sản?

Ngăn chặn chỉ được áp dụng khi di sản là tài sản có đăng ký quyền sở hữu, điển hình như nhà đất, ô tô, cổ phần doanh nghiệp, sổ tiết kiệm. Người yêu cầu cần chứng minh:

Có quyền và lợi ích liên quan hợp pháp đối với di sản (thành viên hàng thừa kế hoặc người có quyền thừa kế theo di chúc)

Di sản chưa được phân chia hoặc có dấu hiệu bị chiếm đoạt, chuyển nhượng trái ý chí của các đồng thừa kế

Có tranh chấp đã hoặc đang được thụ lý tại Tòa án hoặc đơn yêu cầu phân chia di sản hợp pháp

Việc chuyển nhượng, thế chấp hoặc thực hiện giao dịch khác nếu diễn ra sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của bên yêu cầu

Trong trường hợp không chứng minh được các yếu tố nêu trên, cơ quan có thẩm quyền có thể từ chối tiếp nhận yêu cầu ngăn chặn.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết thủ tục cấp sổ đỏ lần đầu cho người mua đất

Cơ quan nào có thẩm quyền ra quyết định ngăn chặn giao dịch di sản?

Theo pháp luật hiện hành, chỉ có Tòa án đang giải quyết vụ việc thừa kế mới có thẩm quyền ra quyết định ngăn chặn giao dịch di sản bằng biện pháp khẩn cấp tạm thời. Sau khi ra quyết định, Tòa án gửi văn bản đến:

Văn phòng đăng ký đất đai, nếu di sản là bất động sản, để ghi chú “đang bị ngăn chặn” vào hồ sơ địa chính

Tổ chức công chứng, để không công chứng các giao dịch liên quan đến tài sản trong thời gian ngăn chặn

Ngân hàng hoặc tổ chức tài chính, nếu tài sản bị ngăn chặn là sổ tiết kiệm hoặc tài khoản tiền gửi

Người yêu cầu không thể tự mình gửi văn bản yêu cầu ngăn chặn đến các cơ quan này nếu không có quyết định của Tòa án.

Thủ tục yêu cầu ngăn chặn giao dịch di sản

Để yêu cầu Tòa án ra quyết định ngăn chặn, người yêu cầu phải:

Nộp đơn khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế tại Tòa án có thẩm quyền

Nộp kèm văn bản yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, trong đó trình bày rõ lý do cần ngăn chặn, nội dung tài sản cần ngăn chặn và tài liệu chứng minh

Xem thêm: Nhận thừa kế đất đai khi không có di chúc thực hiện ra sao?

Tạm ứng khoản tiền bảo đảm thiệt hại (nếu có yêu cầu của Tòa án)

Tòa án sẽ xem xét trong vòng 48 giờ kể từ khi nhận được yêu cầu và đưa ra quyết định. Nếu chấp thuận, biện pháp ngăn chặn có hiệu lực pháp lý ngay lập tức.

>>> Xem thêm: Thời hạn hiệu lực của giấy tờ sau khi công chứng giấy tờ

Lưu ý khi thực hiện ngăn chặn giao dịch di sản

Không nên gửi đơn ngăn chặn trực tiếp đến Văn phòng đăng ký đất đai nếu chưa có quyết định của Tòa án, vì đơn lẻ không đủ căn cứ pháp lý để ghi nhận

Trong trường hợp di sản bị chuyển nhượng trái phép trong thời gian tranh chấp mà không có ngăn chặn, bên liên quan vẫn có quyền khởi kiện hủy bỏ giao dịch theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 nếu chứng minh được giao dịch vi phạm điều cấm

Nếu việc ngăn chặn gây thiệt hại cho bên bị ngăn chặn và Tòa án kết luận yêu cầu là không có căn cứ, người yêu cầu có thể phải bồi thường theo Điều 131 Bộ luật Tố tụng dân sự

Kết luận: Biện pháp ngăn chặn – khóa chặt di sản để chờ Tòa phân xử

Trong các tranh chấp về thừa kế, việc sử dụng biện pháp ngăn chặn giao dịch di sản là công cụ pháp lý quan trọng giúp đảm bảo quyền lợi của người thừa kế hợp pháp, đồng thời ngăn ngừa hành vi tẩu tán tài sản. Tuy nhiên, việc áp dụng phải đúng căn cứ pháp luật, đúng quy trình và phù hợp hoàn cảnh thực tế, tránh tình trạng ngăn chặn tùy tiện, dẫn đến thiệt hại không đáng có.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Cần lưu ý gì khi ký kết hợp đồng thế chấp nhà đất?

>>> Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết

>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín

>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.