Sai sót hình thức công chứng: Khi nào bị hủy văn bản?
Trong thực tiễn giải quyết tranh chấp, không ít văn bản công chứng bị Tòa án tuyên hủy không phải vì nội dung giao dịch trái pháp luật, mà do sai sót hình thức công chứng. Hình thức của văn bản công chứng không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn là điều kiện bắt buộc để bảo đảm giá trị pháp lý của giao dịch. Khi xuất hiện sai sót nghiêm trọng về hình thức, văn bản công chứng có thể bị xem là không hợp lệ và bị hủy theo phán quyết của Tòa án. Bài viết phân tích các trường hợp sai sót hình thức công chứng dẫn đến hậu quả hủy văn bản công chứng theo quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Bí quyết tìm văn phòng công chứng gần nhất và uy tín chỉ trong 1 phút
1. Hình thức văn bản công chứng và ý nghĩa pháp lý
Theo pháp luật công chứng, văn bản công chứng phải được lập đúng trình tự, thủ tục và hình thức do luật định.
“Hình thức văn bản công chứng bao gồm thể thức trình bày, nội dung bắt buộc, chữ ký, dấu, thời điểm và địa điểm công chứng theo quy định của Luật Công chứng”.
Việc tuân thủ hình thức không chỉ nhằm bảo đảm tính xác thực mà còn giúp phòng ngừa tranh chấp, gian lận trong giao dịch dân sự.
2. Thế nào là sai sót nghiêm trọng về hình thức công chứng?
Không phải mọi lỗi hình thức đều dẫn đến hủy văn bản công chứng. Chỉ những sai sót nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến giá trị pháp lý hoặc tính xác thực của giao dịch, mới là căn cứ để Tòa án xem xét hủy.
Sai sót hình thức công chứng được xem là nghiêm trọng khi:
Vi phạm quy định bắt buộc của Luật Công chứng;
Làm cho việc xác định chủ thể, ý chí hoặc thời điểm giao kết không còn rõ ràng;
Ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của các bên hoặc người thứ ba.
3. Các dạng sai sót hình thức công chứng thường gặp
3.1. Thiếu chữ ký, điểm chỉ hoặc dấu theo quy định
Theo “Điều 43 Luật Công chứng 2024”, văn bản công chứng phải có đầy đủ chữ ký hoặc điểm chỉ của người yêu cầu công chứng và chữ ký của công chứng viên.
Ví dụ minh họa: “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được công chứng nhưng thiếu chữ ký của một bên đồng sở hữu bắt buộc”.
Trường hợp này được xem là sai sót hình thức công chứng nghiêm trọng vì không bảo đảm điều kiện chủ thể tham gia giao dịch.
3.2. Không ghi đúng thời điểm, địa điểm công chứng
Thời điểm và địa điểm công chứng là yếu tố bắt buộc nhằm xác định tính hợp pháp của hoạt động công chứng.
Ví dụ minh họa: “Văn bản công chứng không thể hiện rõ việc công chứng được thực hiện tại trụ sở hay ngoài trụ sở theo quy định pháp luật”.
Sai sót này có thể làm phát sinh nghi ngờ về tính hợp lệ của quy trình công chứng.
3.3. Không tuân thủ thể thức văn bản công chứng
Theo “Điều 41 Luật Công chứng 2024”, văn bản công chứng phải tuân thủ thể thức thống nhất, bao gồm lời chứng, nội dung xác nhận, chữ ký và dấu của tổ chức hành nghề công chứng.
Việc thiếu lời chứng, ghi lời chứng không đúng mẫu hoặc không đúng thẩm quyền đều có thể bị xem là vi phạm hình thức nghiêm trọng.
3.4. Công chứng khi hồ sơ chưa hoàn thiện theo quy định
Nếu công chứng viên thực hiện công chứng khi hồ sơ chưa đầy đủ thành phần bắt buộc, văn bản công chứng có thể bị xem là không bảo đảm điều kiện về hình thức.
>>> Xem thêm: Lợi ích khi chọndịch vụ sổ đỏ hỗ trợ trọn gói cho hộ gia đình
4. Căn cứ pháp lý để Tòa án hủy văn bản công chứng do sai sót hình thức
Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, hình thức là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.
Bên cạnh đó, “Điều 51 Luật Công chứng 2024” cho phép Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng khi việc công chứng vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về công chứng.
6. Hậu quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do sai sót hình thức
Khi văn bản công chứng bị hủy do sai sót hình thức công chứng, các hậu quả pháp lý có thể bao gồm:
Giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu;
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Quyền, nghĩa vụ của bên thứ ba có thể bị ảnh hưởng;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm nếu có lỗi nghề nghiệp.
Kết luận
Hủy văn bản công chứng do sai sót nghiêm trọng về hình thức là hệ quả pháp lý tất yếu khi hoạt động công chứng không tuân thủ đúng quy định bắt buộc của pháp luật. Việc nhận diện và phòng ngừa sai sót hình thức công chứng không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên giao dịch mà còn góp phần nâng cao tính an toàn pháp lý và uy tín của hoạt động công chứng. Đối với công chứng viên, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình và hình thức công chứng chính là “hàng rào pháp lý” quan trọng nhất để tránh rủi ro tranh chấp và trách nhiệm pháp lý phát sinh.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
