Hợp đồng ở nhờ và quyền sử dụng tài sản: Giới hạn đến đâu?
Trong thực tế, nhiều gia đình, bạn bè hoặc người thân thường lập hợp đồng ở nhờ về quyền sử dụng tài sản khi cho phép người khác sử dụng nhà, đất, xe… mà không thu tiền. Tuy nhiên, việc ở nhờ không đồng nghĩa với việc được toàn quyền định đoạt tài sản. Vậy pháp luật quy định thế nào về quyền sử dụng tài sản trong trường hợp này? Bài viết sẽ phân tích chi tiết và minh họa bằng các tình huống thực tế.
>>> Xem thêm: Có cần công chứng hợp đồng cho thuê quyền khai thác hạ tầng kỹ thuật tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng ở nhờ là gì? 📑
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn mà không phải trả tiền. Trong quan hệ dân sự, “hợp đồng ở nhờ” thường được xem là một dạng hợp đồng mượn tài sản.
Điểm đặc trưng của hợp đồng ở nhờ:
Người ở nhờ chỉ có quyền sử dụng tài sản trong phạm vi cho phép.
Chủ sở hữu không mất quyền sở hữu và có thể lấy lại tài sản khi hết hạn hoặc khi có nhu cầu chính đáng.
Ví dụ: Ông A đi công tác nước ngoài, cho bạn thân B ở nhờ căn nhà tại Quận 7, TP. HCM trong 1 năm. Đây là quan hệ ở nhờ hợp pháp, nhưng B không được quyền bán, cho thuê lại căn nhà.
2. Quyền sử dụng tài sản trong hợp đồng ở nhờ 🏠
Bên ở nhờ có những quyền sử dụng tài sản gì?
Căn cứ Điều 496 Bộ luật Dân sự 2015, bên mượn (người ở nhờ) có các quyền: ✔️ Được sử dụng tài sản theo đúng mục đích đã thỏa thuận ✔️ Yêu cầu bên cho ở nhờ sửa chữa tài sản nếu hư hỏng nặng, trừ khi có thỏa thuận khác ✔️ Không phải trả tiền thuê trong suốt thời gian ở nhờ
Ví dụ: Nếu chị C cho em gái D ở nhờ căn hộ để đi học, thì D chỉ được dùng để ở. Nếu D dùng căn hộ này để mở tiệm nail kinh doanh, đó là hành vi vi phạm phạm vi quyền sử dụng tài sản.
Người ở nhờ không có quyền định đoạt tài sản. Cụ thể: ❌ Không được bán, thế chấp, tặng cho tài sản ❌ Không được cho người khác thuê lại hoặc ở nhờ tiếp khi chưa được sự đồng ý ❌ Không được thay đổi kết cấu, công năng tài sản nếu chưa được đồng ý
Ví dụ: Anh E ở nhờ căn nhà của chú mình, tự ý cơi nới, xây thêm phòng để cho thuê trọ. Đây là hành vi vượt quá giới hạn quyền sử dụng, chủ nhà hoàn toàn có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng.
3. Quyền và nghĩa vụ của bên cho ở nhờ 🔑
Bên cho ở nhờ (chủ sở hữu tài sản) vẫn nắm giữ quyền sử dụng tài sản song song với quyền sở hữu. Theo Điều 497 Bộ luật Dân sự 2015, họ có: ✔️ Quyền đòi lại tài sản khi hết thời hạn hoặc khi có nhu cầu đột xuất ✔️ Nghĩa vụ bảo đảm tài sản đủ điều kiện để người ở nhờ sử dụng ✔️ Quyền yêu cầu bồi thường nếu tài sản bị hư hỏng do lỗi của người ở nhờ
Ví dụ: Nếu anh F ở nhờ nhà của ông G nhưng để căn nhà xuống cấp nghiêm trọng, gây hỏng hóc hệ thống điện nước, thì ông G có quyền yêu cầu F bồi thường.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ có giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không?
4. Giới hạn quyền sử dụng tài sản trong hợp đồng ở nhờ ⚖️
Pháp luật đã xác định rõ giới hạn quyền sử dụng tài sản trong hợp đồng ở nhờ:
Người ở nhờ chỉ được dùng trong phạm vi thỏa thuận.
Không được khai thác lợi ích kinh tế ngoài mục đích sử dụng.
Chủ sở hữu có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu người ở nhờ vi phạm nghĩa vụ.
Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Bên cho mượn có quyền đòi lại tài sản trước thời hạn nếu bên mượn sử dụng không đúng mục đích hoặc không đúng cách thức đã thỏa thuận”.
Ví dụ thực tế: Ông H cho cháu mình ở nhờ nhà đất. Tuy nhiên, cháu lại cho người khác thuê lại để lấy tiền. Khi phát hiện, ông H có quyền lấy lại nhà ngay cả khi chưa hết thời hạn thỏa thuận.
5. Lưu ý khi lập hợp đồng ở nhờ về quyền sử dụng tài sản📌
Để tránh tranh chấp, các bên nên lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản, ghi rõ: ✔️ Thời hạn ở nhờ ✔️ Mục đích sử dụng tài sản ✔️ Quyền và nghĩa vụ của các bên ✔️ Trách nhiệm bồi thường nếu tài sản hư hỏng
Trong quan hệ dân sự, quyền sử dụng tài sản trong hợp đồng ở nhờ bị giới hạn ở phạm vi sử dụng, không bao gồm quyền định đoạt. Người ở nhờ cần tuân thủ đúng mục đích, trong khi chủ sở hữu vẫn có quyền lấy lại tài sản khi hết hạn hoặc khi bị vi phạm. Việc lập hợp đồng ở nhờ rõ ràng, minh bạch sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của cả hai bên và hạn chế rủi ro pháp lý về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
