Giấy phép xây dựng là gì? Tất tần tật những điều bạn phải biết

Trong quá trình xây dựng nhà ở hoặc công trình, nhiều người thường đặt câu hỏi: Giấy phép xây dựng là gì và tại sao lại bắt buộc phải có? Đây là một trong những thủ tục pháp lý quan trọng, nhằm đảm bảo công trình phù hợp với quy hoạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, cũng như tránh rủi ro pháp lý. Nếu xây dựng mà không có giấy phép, công trình có thể bị xử phạt, thậm chí buộc tháo dỡ. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên quy định pháp luật mới nhất, giúp bạn hiểu rõ và chuẩn bị tốt trước khi tiến hành xây dựng.

>>> Xem thêm: Địa chỉ quen thuộc của nhiều doanh nghiệp – văn phòng công chứng.

1. Giấy phép xây dựng là gì theo quy định pháp luật

Theo Khoản 17 Điều 3 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2020), giấy phép xây dựng là văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để thực hiện xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo hoặc di dời công trình.

Nói cách khác, giấy phép xây dựng là sự cho phép chính thức của Nhà nước để đảm bảo rằng công trình tuân thủ các quy hoạch, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Ví dụ: Một hộ gia đình tại quận Hà Đông, Hà Nội muốn xây dựng nhà 4 tầng. Trước khi khởi công, họ phải nộp hồ sơ và được UBND quận cấp giấy phép xây dựng. Nếu không có giấy phép, công trình sẽ bị coi là xây dựng trái phép.

2. Khi nào cần giấy phép xây dựng

Theo Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), trước khi khởi công, chủ đầu tư phải có giấy phép xây dựng, trừ một số trường hợp được miễn như:

Công trình bí mật nhà nước, công trình khẩn cấp.
Công trình thuộc dự án đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt.
Nhà ở riêng lẻ ở nông thôn chưa có quy hoạch đô thị, chưa có quy hoạch xây dựng khu chức năng.

Tuy nhiên, đối với hầu hết nhà ở riêng lẻ tại đô thị, việc xin giấy phép là bắt buộc.

>>> Xem thêm: Giải pháp pháp lý an toàn – Dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói.

3. Hồ sơ xin giấy phép xây dựng

3.1. Thành phần hồ sơ

Theo Điều 95 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), hồ sơ xin giấy phép xây dựng bao gồm:

Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng.
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng).
Bản vẽ thiết kế xây dựng.
Báo cáo thẩm tra thiết kế (nếu thuộc đối tượng phải thẩm tra).

3.2. Cơ quan tiếp nhận hồ sơ

UBND cấp huyện: Đối với nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân.
Sở Xây dựng: Đối với công trình lớn, dự án đầu tư.

4. Quy trình cấp giấy phép xây dựng

4.1. Các bước thực hiện

Chuẩn bị hồ sơ theo quy định.
Nộp tại UBND quận/huyện hoặc qua Cổng dịch vụ công quốc gia.
Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, kiểm tra và yêu cầu bổ sung nếu cần.
Nhận kết quả cấp giấy phép xây dựng.

4.2. Thời hạn giải quyết

Theo Điều 102 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020):

Đối với nhà ở riêng lẻ: Không quá 15 ngày làm việc.
Đối với công trình khác: Không quá 30 ngày làm việc.

Ví dụ: Một hộ gia đình tại TP.Thủ Đức nộp hồ sơ xin phép xây dựng qua dịch vụ công trực tuyến. Sau 12 ngày, họ đã nhận được giấy phép mà không cần đi lại nhiều lần.

>>> Xem thêm: Những hồ sơ cần chuẩn bị khi Xin giấy phép xây dựng bạn đã biết chưa?

5. Ý nghĩa của giấy phép xây dựng

5.1. Về mặt pháp lý

Là căn cứ pháp lý chứng minh công trình xây dựng hợp pháp.
Giúp chủ đầu tư tránh bị xử phạt hoặc cưỡng chế tháo dỡ.

Xem thêm: Chung cư cháy sẽ được bảo hiểm bồi thường

5.2. Về mặt quản lý

Đảm bảo công trình phù hợp với quy hoạch, hạ tầng đô thị.
Góp phần bảo đảm an toàn cho người dân và cộng đồng.

5.3. Về mặt kinh tế

Công trình có giấy phép mới đủ điều kiện để hoàn công và cấp sổ hồng.
Tránh lãng phí khi công trình xây sai phép hoặc không phép bị tháo dỡ.

6. Xử phạt khi xây dựng không có giấy phép xây dựng

Theo Điều 15 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, hành vi xây dựng không có giấy phép (khi thuộc diện phải xin phép) sẽ bị phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, tùy theo mức độ vi phạm, đồng thời bị buộc tháo dỡ công trình.

Ví dụ: Năm 2023, một hộ dân tại Bình Dương xây dựng nhà xưởng không phép trên đất ở. Sau khi kiểm tra, chính quyền xử phạt 120 triệu đồng và buộc tháo dỡ công trình.

>>> Xem thêm: Cách ước tính trước Phí công chứng trước khi ký hợp đồng.

7. Lưu ý quan trọng

Chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng, tránh thiếu sót.
Nên nộp hồ sơ qua dịch vụ công để rút ngắn thời gian.
Tra cứu quy hoạch trước khi nộp hồ sơ để tránh rủi ro đất nằm trong quy hoạch.
Nhờ đơn vị tư vấn thiết kế có năng lực hành nghề để đảm bảo hồ sơ hợp lệ.

Kết luận

Qua những phân tích trên, có thể thấy rằng việc hiểu rõ việc thực hiện đúng thủ tục xin cấp phép là điều vô cùng quan trọng trước khi khởi công. Giấy phép xây dựng không chỉ là cơ sở pháp lý bảo vệ công trình mà còn giúp đảm bảo an toàn, quy hoạch và giá trị pháp lý lâu dài. Do đó, chủ đầu tư cần nắm chắc quy định pháp luật mới nhất và tuân thủ đầy đủ khi chuẩn bị xây dựng.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thỏa thuận tài sản riêng có bắt buộc công chứng hay không?

>>> Cấp Sổ đỏ sau khi tỉnh nhập: Thủ tục và địa điểm cập nhật năm 2025

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.