Công chứng phân chia di sản người thừa kế bị hạn chế năng lực

Trong thực tế, không ít trường hợp người thừa kế bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (ví dụ: người mất năng lực hành vi hoàn toàn, người chưa thành niên hoặc người mất năng lực một phần) khi tham gia phân chia di sản. Việc công chứng di sản hạn chế năng lực cần được thực hiện cẩn trọng, đảm bảo quyền lợi của người thừa kế, tuân thủ pháp luật, và tránh tranh chấp sau này.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hướng dẫn chi tiết về thủ tục công chứng giấy ủy quyền nhận tiền

📚 Căn cứ pháp lý công chứng di sản hạn chế năng lực

🏛️ 1. Bộ luật Dân sự 2015

Điều 22-24: Quy định về năng lực hành vi dân sự của cá nhân:
- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người hạn chế năng lực cần có người đại diện hợp pháp;
Điều 647 & 659: Quyền và nghĩa vụ của thừa kế, thừa kế có thể lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản;
Điều 660: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản phải được công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo giá trị pháp lý.

📘 2. Luật Công chứng 2014

Điều 4 & 57: Công chứng viên phải xác minh năng lực hành vi của các bên, bảo đảm văn bản thỏa thuận phân chia di sản hợp pháp;
Điều 58: Trường hợp người thừa kế bị hạn chế năng lực, công chứng viên phải yêu cầu người đại diện hợp pháp ký thay hoặc đồng ý.

📗 3. Nghị định 85/2016/NĐ-CP

Quy định chi tiết về trách nhiệm công chứng viên, bao gồm kiểm tra hồ sơ người đại diện hợp pháp, lưu trữ hồ sơ, và từ chối công chứng nếu hồ sơ không hợp pháp.

🌐 Xử lý khi công chứng di sản hạn chế năng lực

Xác định người thừa kế bị hạn chế năng lực

Kiểm tra giấy tờ xác nhận năng lực hành vi: quyết định tòa án, giấy khai sinh (trẻ em), CMND/CCCD;
Xác minh người đại diện hợp pháp (cha mẹ, người giám hộ, người được tòa án chỉ định).

>>> Xem thêm: Khi nào nên sử dụng dịch vụ sổ đỏ thay vì tự làm hồ sơ sang tên

Vai trò của người đại diện hợp pháp

Người đại diện ký thay hoặc đồng ý văn bản thỏa thuận phân chia di sản;
Phải đảm bảo từ chối hoặc nhận di sản theo quyền lợi tốt nhất cho người bị hạn chế năng lực;
Công chứng viên xác nhận chữ ký và ý chí của người đại diện hợp pháp.

Công chứng viên kiểm tra hồ sơ và ý chí

Xác minh hồ sơ pháp lý đầy đủ;
Đảm bảo người đại diện ký thay tự nguyện, không bị ép buộc;
Cập nhật thông tin trong văn bản: ghi rõ người thừa kế bị hạn chế năng lực, người đại diện ký thay.

📖 Ví dụ minh họa

Tình huống:
Ông A qua đời để lại 500m² đất và 10.000 cổ phần cho 3 người con, trong đó con thứ 2 là người dưới 18 tuổi.

Giải pháp:

Cha mẹ hoặc người giám hộ của con thứ 2 ký thay trong văn bản thỏa thuận;
Văn bản công chứng ghi rõ:
- Con thứ 1 nhận 250m² đất + 5.000 cổ phần
- Con thứ 2 nhận 125m² đất + 2.500 cổ phần (ký thay bởi cha mẹ/giám hộ)
- Con thứ 3 nhận 125m² đất + 2.500 cổ phần
Công chứng viên xác minh hồ sơ, chữ ký và lưu trữ bản gốc.

💬 Kết quả: Văn bản hợp pháp, quyền lợi của con thứ 2 được bảo đảm, tránh tranh chấp khi con đủ năng lực hành vi.

⚠️ Lưu ý quan trọng khi công chứng di sản hạn chế năng lực

✅ Người thừa kế bị hạn chế năng lực cần người đại diện hợp pháp;
✅ Công chứng viên kiểm tra kỹ hồ sơ và xác nhận tự nguyện;
✅ Ghi rõ trong văn bản công chứng ai là người đại diện ký thay;
✅ Lưu trữ hồ sơ công chứng để làm chứng cứ pháp lý;
✅ Đảm bảo quyền lợi của người thừa kế bị hạn chế năng lực theo quy định pháp luật.

Xem thêm: Vay tiền cho dự án đầu tư – hợp đồng nên ghi gì?

>>> Xem thêm: Khi lập giấy ủy quyền nên thực hiện công chứng giấy ủy quyền để tránh vô hiệu

🧩 Giá trị pháp lý công chứng di sản hạn chế năng lực

Văn bản công chứng bảo đảm quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các thừa kế;
Người bị hạn chế năng lực vẫn được quyền nhận di sản qua người đại diện;
Ngăn ngừa tranh chấp thừa kế trong gia đình;
Văn bản được công nhận tại cơ quan nhà nước, ngân hàng và tòa án.

🌟 Kết luận

Việc công chứng khi có người thừa kế bị hạn chế năng lực yêu cầu:
✅ Xác định chính xác người đại diện hợp pháp;
✅ Kiểm tra hồ sơ, quyền lợi và ý chí của người đại diện;
✅ Công chứng viên xác nhận và lưu trữ hồ sơ minh bạch;
✅ Ghi rõ thông tin trong văn bản để bảo đảm giá trị pháp lý tối đa.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thừa kế tiền trong tài khoản của người độc thân không di chúc

>>> Công chứng khai nhận di sản là cổ phần công ty

>>> Người cần bản dịch pháp lý có thể chọn dịch thuật đa ngôn ngữ tại Hà Nội

>>> Khi cho thuê nhà cần lập hợp đồng thuê nhà rõ ràng và công chứng hợp pháp

>>> Kinh nghiệm chọn văn phòng công chứng Hà Nội có dịch vụ công chứng tại nhà để thuận tiện cho người lớn tuổi

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.