Điều kiện hợp pháp của hợp đồng vay tài sản dân sự
Hợp đồng vay tài sản là một trong những giao dịch dân sự phổ biến trong đời sống hàng ngày cũng như trong hoạt động thương mại, tài chính. Tuy nhiên, để hợp đồng vay tài sản được pháp luật công nhận và bảo vệ, các bên cần tuân thủ các điều kiện pháp lý nhất định. Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ các điều kiện để một hợp đồng vay tài sản dân sự có hiệu lực theo quy định của Bộ luật Dân sự hiện hành.
>>> Xem thêm: Có cần xác minh nhân thân khi thực hiện công chứng tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng vay tài sản là gì?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay. Bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản cùng loại sau một thời hạn nhất định và có thể phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật quy định.
Tài sản vay có thể là tiền, vật, hoặc các tài sản khác có thể xác định được về số lượng, chủng loại và có thể hoàn trả tương đương.
Ví dụ minh họa: Anh A vay của chị B 50 triệu đồng để mở quán cà phê trong vòng 6 tháng, có cam kết trả cả gốc lẫn lãi. Đây là một hợp đồng vay tài sản dân sự, nếu được lập đúng hình thức và có căn cứ rõ ràng, sẽ được pháp luật bảo vệ.
2. Các điều kiện để hợp đồng vay tài sản hợp pháp
Các bên tham gia hợp đồng vay tài sản phải có năng lực pháp luật dân sự
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự nói chung và hợp đồng vay tài sản nói riêng chỉ có hiệu lực khi các bên tham gia:
Có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp Tham gia hợp đồng hoàn toàn tự nguyện Nội dung và mục đích của hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
Ví dụ minh họa: Ông X vay tiền của ông Y để đầu tư vào hoạt động cá độ bóng đá. Mặc dù hợp đồng có chữ ký, nhưng mục đích vay là trái pháp luật nên giao dịch này vô hiệu.
Tài sản vay phải là tài sản được phép giao dịch, không bị pháp luật cấm, có giá trị pháp lý rõ ràng. Trong đó, tài sản vay có thể là:
Tiền Việt Nam hoặc ngoại tệ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Vật có thể xác định được về loại, số lượng, chất lượng (như gạo, thép, sắt, phân bón…) Tài sản khác nhưng có thể hoàn trả tài sản tương đương
Tài sản vay không được là tài sản đang tranh chấp, bị kê biên, hoặc có nguồn gốc bất hợp pháp.
Phải xác định rõ nghĩa vụ trả nợ và thời hạn vay
Theo Điều 466 Bộ luật Dân sự, bên vay có nghĩa vụ:
Hoàn trả đầy đủ tài sản đúng loại, đúng số lượng, chất lượng và đúng thời hạn đã thỏa thuận Nếu tài sản vay là tiền thì phải trả đúng số tiền và có thể phải trả thêm lãi nếu có thỏa thuận Nếu không thỏa thuận thời hạn vay thì bên vay phải hoàn trả khi bên cho vay yêu cầu, nhưng phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý
Ví dụ: Anh C vay 10 bao xi măng của bạn mình là anh D để xây tường rào. Sau 2 tháng, anh D yêu cầu hoàn trả đúng 10 bao xi măng cùng loại. Đây là nghĩa vụ bắt buộc theo pháp luật.
Hợp đồng vay tài sản có thể phải lập bằng văn bản
Pháp luật không bắt buộc hợp đồng vay tài sản phải lập bằng văn bản nếu giữa các bên có sự tin tưởng và thỏa thuận miệng. Tuy nhiên, đối với khoản vay có giá trị lớn hoặc phát sinh lãi suất thì nên lập hợp đồng bằng văn bản để làm chứng cứ khi có tranh chấp.
Đặc biệt, nếu vay mượn giữa cá nhân và tổ chức tín dụng, hoặc có lãi suất thì hợp đồng bắt buộc phải ghi nhận đầy đủ điều khoản về lãi suất, thời hạn, phương thức trả nợ.
>>> Xem thêm: Đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề công chứng ảnh hưởng gì đến chất lượng dịch vụ công chứng?
3. Về lãi suất trong hợp đồng vay tài sản
Theo khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có quy định.
Nếu không có thỏa thuận về lãi, hợp đồng vay được coi là không có lãi.
Nếu thỏa thuận lãi vượt quá mức trần cho phép, phần vượt quá có thể bị tuyên vô hiệu và không được pháp luật bảo vệ.
Ví dụ: Chị E cho vay 100 triệu đồng, lãi suất 3%/tháng (tương đương 36%/năm). Phần lãi suất vượt quá 20%/năm sẽ bị coi là vi phạm quy định pháp luật và có thể không được công nhận.
4. Hợp đồng vay tài sản có thể bị vô hiệu trong trường hợp nào?
Một hợp đồng vay tài sản sẽ bị vô hiệu nếu vi phạm một trong các điều kiện sau:
Một bên không có năng lực hành vi dân sự hoặc bị cưỡng ép, lừa dối Tài sản vay là tài sản bị cấm giao dịch Mục đích vay nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật Lãi suất thỏa thuận vượt mức pháp luật quy định
Khi hợp đồng vô hiệu, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, không được lợi dụng hợp đồng để trốn tránh nghĩa vụ dân sự.
Hợp đồng vay tài sản là một giao dịch đơn giản nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được lập và thực hiện đúng quy định pháp luật. Để đảm bảo hiệu lực pháp lý, các bên cần chú ý đến điều kiện chủ thể, nội dung, hình thức, mục đích vay, tài sản vay và lãi suất. Khi giá trị tài sản vay lớn hoặc có khả năng phát sinh tranh chấp, nên lập hợp đồng vay rõ ràng bằng văn bản, có người làm chứng hoặc công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
