Sai sót khi công chứng giấy tờ: Hậu quả KHÓ LƯỜNG & cách sửa chữa
Công chứng là một khâu quan trọng trong các giao dịch dân sự, đặc biệt là những giao dịch liên quan đến nhà đất. Mục đích của công chứng là đảm bảo tính hợp pháp, xác thực của văn bản, tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của các bên. Bài viết này sẽTuy nhiên, không phải lúc nào quy trình này cũng diễn ra suôn sẻ, và những sai sót công chứng có thể gây ra những hậu quả pháp lý khó lường. phân tích các hệ quả của sai sót, căn cứ pháp lý, và hướng dẫn cách khắc phục để đảm bảo an toàn cho các giao dịch của bạn.
>>> Xem thêm: Khám phá ngay địa chỉ uy tín của văn phòng công chứng giúp bạn an tâm giao dịch.
1. Các dạng sai sót công chứng phổ biến và cơ sở pháp lý
Sai sót công chứng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ sự nhầm lẫn nhỏ của người yêu cầu công chứng đến lỗi nghiệp vụ của công chứng viên. Các dạng sai sót thường gặp bao gồm:
Sai sót về thông tin cá nhân: Nhầm lẫn họ tên, ngày sinh, số CMND/CCCD, địa chỉ. Đây là lỗi phổ biến nhất và thường dễ nhận biết.
Sai sót về thông tin tài sản: Nhầm lẫn số thửa, số tờ bản đồ, diện tích, địa chỉ tài sản. Đặc biệt nguy hiểm khi liên quan đến quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở.
Sai sót về nội dung thỏa thuận: Lỗi đánh máy, thiếu sót điều khoản quan trọng, hoặc diễn đạt sai lệch ý chí của các bên.
Sai sót về hình thức: Thiếu chữ ký của một bên, thiếu dấu giáp lai, hoặc công chứng không đúng thẩm quyền.
Các quy định pháp luật liên quan trực tiếp đến việc sửa chữa sai sót công chứng bao gồm:
Luật Công chứng 2014: Điều 51 quy định về việc sửa lỗi kỹ thuật trong văn bản công chứng.
Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về hiệu lực của giao dịch dân sự và các trường hợp vô hiệu.
2. Hậu quả pháp lý khó lường khi có sai sót công chứng
Khi phát hiện sai sót công chứng mà không được khắc phục kịp thời, các bên liên quan có thể phải đối mặt với nhiều hệ quả nghiêm trọng:
2.1. Hợp đồng, giao dịch bị từ chối thực hiện hoặc bị vô hiệu
Bị từ chối tại cơ quan nhà nước: Khi mang hợp đồng đã công chứng có sai sót đi làm các thủ tục hành chính (ví dụ: đăng ký biến động đất đai, sang tên sổ đỏ), cơ quan tiếp nhận hồ sơ (như Văn phòng Đăng ký đất đai) sẽ từ chối tiếp nhận hoặc yêu cầu sửa chữa. Điều này làm chậm trễ tiến độ giao dịch, gây tốn kém thời gian và chi phí.
Hợp đồng bị vô hiệu: Đây là hậu quả nặng nề nhất. Theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vi phạm điều kiện có hiệu lực (ví dụ: về hình thức, nội dung, ý chí) có thể bị Tòa án tuyên bố vô hiệu. Khi một hợp đồng bị vô hiệu, các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Điều này có thể gây ra thiệt hại lớn về tài chính và thời gian, đặc biệt nếu tài sản đã qua nhiều lần chuyển nhượng hoặc giá trị đã thay đổi.
2.2. Sai sót công chứng: Phát sinh tranh chấp và khó khăn trong chứng minh
Tranh chấp giữa các bên: Sai sót công chứng có thể dẫn đến việc một bên không chịu thực hiện nghĩa vụ hoặc đòi hỏi quyền lợi vượt quá thỏa thuận ban đầu, gây ra mâu thuẫn, kiện tụng.
Khó khăn trong giải quyết tranh chấp: Khi hợp đồng có sai sót, việc chứng minh ý chí thực sự của các bên hoặc thông tin chính xác về tài sản sẽ gặp nhiều trở ngại. Quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án sẽ kéo dài, phức tạp, tốn kém cả về chi phí luật sư và thời gian.
2.3. Ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của bên thứ ba
Nếu một hợp đồng có sai sót công chứng nhưng vẫn được sử dụng để thực hiện các giao dịch tiếp theo với bên thứ ba (ví dụ: bán lại tài sản), thì khi sai sót được phát hiện, quyền lợi của bên thứ ba cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Họ có thể bị mất tài sản, mất tiền mà không có lỗi, và phải tham gia vào các vụ kiện tụng phức tạp.
3. Cách sửa chữa sai sót công chứng và những lưu ý
Việc sửa chữa sai sót công chứng được quy định tại Điều 51 Luật Công chứng 2014.
3.1. Các bước sửa chữa lỗi kỹ thuật trong văn bản công chứng
Điều 51 Luật Công chứng 2014 quy định:
“1. Lỗi kỹ thuật là lỗi do sai sót trong khi ghi chép, đánh máy, in ấn trong văn bản công chứng mà việc sửa lỗi đó không làm ảnh hưởng đến quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch. 2. Việc sửa lỗi kỹ thuật trong văn bản công chứng được thực hiện theo quy định sau đây: a) Người yêu cầu công chứng, công chứng viên phát hiện có lỗi kỹ thuật thì đề nghị tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện công chứng tiến hành sửa lỗi; b) Công chứng viên gạch chân chỗ sai, ghi chữ đã được sửa chữa ở bên lề trang có lỗi, ký tên và đóng dấu. Ký và ghi rõ họ tên công chứng viên, đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng bên cạnh chỗ sửa lỗi; c) Trường hợp công chứng viên đã thực hiện công chứng chuyển công tác hoặc nghỉ việc thì tổ chức hành nghề công chứng đang lưu trữ bản lưu văn bản công chứng thực hiện việc sửa lỗi.”
Quy trình sửa lỗi kỹ thuật (chẳng hạn sai số CMND, địa chỉ, lỗi đánh máy không làm thay đổi bản chất giao dịch) bao gồm:
Phát hiện sai sót: Người yêu cầu công chứng hoặc công chứng viên phát hiện lỗi.
Liên hệ tổ chức công chứng: Đến tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện công chứng để đề nghị sửa lỗi.
Kiểm tra và sửa lỗi: Công chứng viên kiểm tra và thực hiện sửa lỗi bằng cách gạch chân chỗ sai, ghi chữ đã được sửa chữa ở bên lề trang, ký tên và đóng dấu.
Xác nhận: Các bên liên quan có thể cùng xác nhận việc sửa chữa.
>>> Xem thêm: Bạn có chắc mình đang công chứng giấy tờ đúng cách? Kiểm tra ngay!
3.2. Sai sót công chứng: Sửa lỗi nghiêm trọng hoặc tranh chấp
Đối với những sai sót công chứng nghiêm trọng hơn (như sai về đối tượng tài sản, nội dung quan trọng làm thay đổi bản chất giao dịch, hoặc công chứng không đúng thẩm quyền), việc sửa chữa có thể phức tạp hơn và cần sự tham gia của Tòa án để tuyên bố hợp đồng vô hiệu hoặc yêu cầu các bên lập lại hợp đồng mới.
Lưu ý quan trọng:
Kiểm tra kỹ trước khi ký: Luôn đọc thật kỹ hợp đồng, văn bản công chứng trước khi ký. Đảm bảo mọi thông tin cá nhân, thông tin tài sản và điều khoản thỏa thuận đều chính xác, khớp với ý chí của bạn.
Phát hiện sớm: Nếu phát hiện sai sót, hãy liên hệ ngay với tổ chức công chứng đã thực hiện giao dịch để được hỗ trợ sửa chữa kịp thời.
Giữ lại bản sao: Luôn giữ lại một bản sao của văn bản công chứng để đối chiếu và làm căn cứ khi cần thiết.
Tham vấn chuyên gia: Khi gặp phải sai sót công chứng nghiêm trọng hoặc tranh chấp, hãy tìm đến luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để được tư vấn và hỗ trợ giải quyết.
4. Ví dụ minh họa thực tế
Bà Hoa mua một mảnh đất từ ông Nam và đã thực hiện công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Trong hợp đồng công chứng, địa chỉ thửa đất bị đánh máy nhầm từ “số 10 đường X” thành “số 12 đường X”. Ông Nam và bà Hoa đều không phát hiện ra lỗi này khi ký.
Khi bà Hoa nộp hồ sơ tại Văn phòng Đăng ký đất đai để làm thủ tục sang tên sổ đỏ, cán bộ tiếp nhận đã phát hiện sai sót công chứng về địa chỉ thửa đất. Hồ sơ của bà Hoa bị từ chối.
Để khắc phục:
Bà Hoa và ông Nam phải quay lại Văn phòng Công chứng đã công chứng hợp đồng ban đầu.
Họ trình bày về lỗi sai sót.
Công chứng viên kiểm tra lại bản gốc, đối chiếu với các giấy tờ liên quan.
Công chứng viên thực hiện sửa lỗi kỹ thuật bằng cách gạch chân địa chỉ sai, ghi địa chỉ đúng (số 10 đường X) ở lề trang, ký và đóng dấu giáp lai chỗ sửa chữa.
Sau khi sửa lỗi, bà Hoa nộp lại hồ sơ tại Văn phòng Đăng ký đất đai và được chấp thuận, hoàn tất thủ tục sang tên.
Nếu lỗi này không được phát hiện kịp thời và bà Hoa đã sang tên sổ đỏ với địa chỉ sai, thì sau này khi bà muốn bán lại hoặc thế chấp thửa đất, sẽ gặp phải những rắc rối pháp lý lớn.
>>> Xem thêm: Giao dịch nhà đất gấp nhưng không kịp ra ngoài? Giải pháp duy nhất: công chứng tại nhà.
5. Kết luận
Sai sót công chứng, dù là nhỏ nhất, cũng có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý không mong muốn và gây thiệt hại đáng kể cho các bên liên quan. Việc hiểu rõ các dạng sai sót, hậu quả và quy trình sửa chữa là rất quan trọng. Hãy luôn cẩn trọng trong quá trình đọc và ký kết văn bản công chứng, và chủ động khắc phục ngay khi phát hiện lỗi để đảm bảo các giao dịch dân sự của bạn diễn ra an toàn, minh bạch và đúng pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
