Công chứng ngoài trụ sở nhìn từ trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên

Đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở là vấn đề ngày càng được quan tâm trong bối cảnh nhu cầu công chứng tại nhà, tại cơ sở y tế hoặc nơi làm việc gia tăng mạnh. Công chứng ngoài trụ sở mang lại sự linh hoạt cho người dân, nhưng đồng thời đặt công chứng viên trước nhiều thách thức về trách nhiệm pháp lý và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp. Không ít tranh chấp phát sinh từ chính việc công chứng ngoài trụ sở được thực hiện thiếu thận trọng, vượt quá giới hạn pháp luật cho phép. Bài viết dưới đây phân tích sâu công chứng ngoài trụ sở dưới góc nhìn trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của công chứng viên.

>>> Xem thêm: Nhiều người bị trả hồ sơ do thiếu giấy tờ – văn phòng công chứng nào giúp bạn chuẩn bị đúng ngay từ đầu?

1. Công chứng ngoài trụ sở và vị trí của công chứng viên trong giao dịch dân sự

Công chứng viên không chỉ là người xác nhận chữ ký, mà là chủ thể bảo đảm an toàn pháp lý cho giao dịch dân sự.

Khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng 2014 xác định:
“Công chứng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản.”

Khi thực hiện công chứng ngoài trụ sở, vai trò này không thay đổi, nhưng trách nhiệm lại nặng nề hơn do điều kiện hành nghề không đầy đủ như tại trụ sở.

Chính vì vậy, đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở trở thành yếu tố then chốt, quyết định giá trị pháp lý và mức độ an toàn của văn bản công chứng.

2. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên khi công chứng ngoài trụ sở

2.1. Trách nhiệm tuân thủ đúng điều kiện pháp luật cho phép

Khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định rõ:
“Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác.”

Công chứng viên có trách nhiệm:

• Xác minh lý do yêu cầu công chứng ngoài trụ sở;

• Đánh giá tính “chính đáng” của lý do;

• Từ chối công chứng nếu không thuộc trường hợp được phép.

Việc chấp nhận công chứng ngoài trụ sở chỉ vì chiều theo yêu cầu của khách hàng là vi phạm trách nhiệm nghề nghiệp.

2.2. Trách nhiệm bảo đảm ý chí tự nguyện và minh mẫn của các bên

Một yêu cầu cốt lõi của công chứng là các bên phải hoàn toàn tự nguyện, minh mẫn khi giao kết.

Khoản 1 Điều 7 Luật Công chứng 2014 quy định:
“Công chứng viên phải hành nghề độc lập, trung thực, tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về văn bản công chứng.”

Trong bối cảnh công chứng ngoài trụ sở, đặc biệt tại nhà riêng hoặc nơi điều trị, công chứng viên phải thận trọng hơn để:

• Loại trừ khả năng bị ép buộc;

• Kiểm soát sự can thiệp của người thân, người thứ ba;

• Đánh giá đúng năng lực hành vi dân sự của người ký.

Đây là biểu hiện trực tiếp của đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở.

>>> Xem thêm: Những lỗi thường gặp khi làm việc với dịch vụ làm sổ đỏ

3. Đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở: Ranh giới giữa linh hoạt và lạm dụng

3.1. Không đánh đổi chuẩn mực nghề nghiệp lấy sự thuận tiện

Công chứng ngoài trụ sở là ngoại lệ, không phải dịch vụ tùy nghi mở rộng. Về mặt đạo đức nghề nghiệp, công chứng viên phải:

• Đặt an toàn pháp lý lên trên lợi ích kinh tế;

• Không biến công chứng ngoài trụ sở thành hoạt động “lưu động đại trà”;

• Không hợp thức hóa giao dịch có dấu hiệu rủi ro.

Việc công chứng tràn lan ngoài trụ sở, không kiểm soát điều kiện, đi ngược lại tinh thần của Luật Công chứng và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp.

3.2. Trách nhiệm ghi nhận trung thực địa điểm, hoàn cảnh công chứng

Một yêu cầu bắt buộc khi công chứng ngoài trụ sở là phải ghi rõ địa điểm, lý do thực hiện ngoài trụ sở trong lời chứng.

Việc ghi hình thức, không đúng thực tế hoặc “hợp thức hóa” hồ sơ là biểu hiện vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở, có thể dẫn đến:

• Xử lý kỷ luật công chứng viên;

• Bồi thường thiệt hại;

• Văn bản công chứng bị Tòa án xem xét vô hiệu.

4. Công chứng ngoài trụ sở trong thực tiễn tranh chấp: Trách nhiệm không chỉ dừng ở chữ ký

Trong nhiều vụ án dân sự, Tòa án không chỉ xem xét nội dung hợp đồng mà còn đánh giá:

• Địa điểm công chứng;

• Hoàn cảnh ký kết;

• Vai trò kiểm soát của công chứng viên.

Nếu xác định công chứng viên thiếu thận trọng, không làm tròn trách nhiệm nghề nghiệp khi công chứng ngoài trụ sở, văn bản công chứng có thể không được bảo vệ như chứng cứ hợp pháp.

Điều này cho thấy đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở có ý nghĩa quyết định đối với giá trị pháp lý lâu dài của văn bản.

>>> Xem thêm: Phí công chứng hợp đồng ủy quyền: Cập nhật mức phí mới nhất năm 2025

5. Công chứng viên cần làm gì để bảo đảm đạo đức nghề nghiệp khi công chứng ngoài trụ sở?

Để thực hiện đúng trách nhiệm nghề nghiệp, công chứng viên cần:

• Chỉ chấp nhận công chứng ngoài trụ sở khi đủ điều kiện pháp luật;

• Kiểm tra kỹ năng lực hành vi và trạng thái tinh thần của người yêu cầu;

• Chủ động từ chối công chứng nếu phát hiện dấu hiệu rủi ro;

• Ghi nhận trung thực, đầy đủ địa điểm và hoàn cảnh công chứng;

• Giữ vững tính độc lập, không bị chi phối bởi lợi ích vật chất.

Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là chuẩn mực đạo đức cốt lõi của nghề công chứng.

6. Kết luận

Nhìn từ góc độ trách nhiệm nghề nghiệp, công chứng ngoài trụ sở là phép thử đối với bản lĩnh và đạo đức nghề công chứng ngoài trụ sở của mỗi công chứng viên. Pháp luật cho phép sự linh hoạt, nhưng không cho phép sự dễ dãi. Việc tuân thủ đúng quy định và giữ vững chuẩn mực đạo đức không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn bảo vệ chính uy tín và trách nhiệm pháp lý của công chứng viên trong dài hạn.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Không cấp dưỡng cho con sau ly hôn bị phạt thế nào?

>>> Quy trình tòa án giải quyết vụ án ly hôn chi tiết từng bước

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn công chứng hợp đồng mua bán chung cư mini

>>> Công chứng ngoài trụ sở tại nhà riêng – An toàn, tiện ích

>>> Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng hướng dẫn chi tiết & thủ tục

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com