Có được công chứng phân chia di sản khi chủ tài sản còn sống?

Trong thực tế, nhiều người băn khoăn liệu có thể công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi còn sống hay không để đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế và tránh tranh chấp sau này. Hiểu rõ công chứng di sản khi còn sống giúp các bên thực hiện thủ tục hợp pháp, minh bạch và đảm bảo quyền lợi của cả người để lại tài sản lẫn người thừa kế.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng giải thích rõ sự khác nhau giữa công chứng và chứng thực giấy tờ

📚 Căn cứ pháp lý công chứng di sản khi còn sống

🏛️ 1. Bộ luật Dân sự 2015

Điều 623 & 627: Người sở hữu tài sản có quyền cấp cho người khác tài sản khi còn sống thông qua hợp đồng tặng cho hoặc thỏa thuận;
Điều 647 & 659: Thừa kế chỉ phát sinh sau khi người để lại tài sản chết, trừ trường hợp tặng cho khi còn sống;
Điều 660: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản phải được công chứng hoặc chứng thực khi hợp pháp.

📘 2. Luật Công chứng 2014

Điều 4 & 57: Công chứng viên có trách nhiệm xác minh năng lực hành vi, ý chí tự nguyện của các bên, đảm bảo giao dịch hợp pháp;
Điều 58: Công chứng viên không công chứng nếu hồ sơ không hợp pháp hoặc mâu thuẫn với quy định pháp luật.

📗 3. Nghị định 85/2016/NĐ-CP

Quy định chi tiết trách nhiệm công chứng viên, quyền hạn, và xử lý các trường hợp tài sản còn thuộc sở hữu của người để lại.

🌐 Có nên công chứng di sản khi còn sống?

Công chứng di sản khi còn sống có thực hiện được không?

Theo pháp luật hiện hành, không thể công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản chưa phát sinh nếu người để lại tài sản vẫn còn sống, vì quyền thừa kế chỉ phát sinh sau khi người chết;
Thay vào đó, người sở hữu tài sản có thể lập hợp đồng tặng cho tài sản khi còn sống, có thể công chứng để đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi của người nhận.

>>> Xem thêm: Nhiều người chọn dịch vụ sổ đỏ để giải quyết nhanh hồ sơ chậm cấp sổ tại cơ quan địa phương

Sự khác biệt giữa tặng cho khi còn sống và thừa kế sau khi chết

Tiêu chí	Tặng cho khi còn sống	Thừa kế sau khi chết
Thời điểm thực hiện	Khi người sở hữu còn sống	Sau khi người để lại tài sản chết
Công chứng	Có thể công chứng hợp pháp	Văn bản thỏa thuận phải công chứng/chứng thực
Quyền lợi	Người nhận trực tiếp sở hữu, tránh tranh chấp	Thừa kế theo di chúc hoặc pháp luật

Vai trò của công chứng viên

Xác minh người sở hữu tài sản tự nguyện tặng cho;
Kiểm tra hồ sơ tài sản hợp pháp;
Lập văn bản tặng cho tài sản để đảm bảo tính pháp lý;
Lưu trữ hồ sơ, cấp bản sao hợp lệ cho các bên.

📖 Ví dụ minh họa

Tình huống:
Bà A sở hữu một mảnh đất 500m² và một chiếc ô tô. Bà muốn phân chia tài sản cho 3 người con trước khi mất để tránh tranh chấp.

Giải pháp:

Thay vì lập văn bản thừa kế, bà A lập hợp đồng tặng cho tài sản khi còn sống;
Công chứng viên kiểm tra sổ đỏ, giấy đăng ký xe, CMND/CCCD của các bên;
Ghi rõ ai nhận phần nào, nghĩa vụ thuế và lệ phí trước bạ;
Văn bản được lưu trữ và cấp bản sao hợp lệ cho các con.

💬 Kết quả: Quyền lợi của từng người con được đảm bảo, thủ tục pháp lý minh bạch, tránh tranh chấp sau này.

⚠️ Lưu ý khi công chứng di sản khi còn sống

✅ Không công chứng thỏa thuận phân chia di sản chưa phát sinh;
✅ Sử dụng hợp đồng tặng cho tài sản khi còn sống;
✅ Kiểm tra tài sản hợp pháp, ý chí tự nguyện;
✅ Ghi rõ người nhận, tài sản, nghĩa vụ thuế/phí;
✅ Lưu trữ hồ sơ công chứng làm căn cứ pháp lý khi phát sinh tranh chấp.

Xem thêm: Cầm cố tài sản trong dân sự: Quy định, thủ tục và ví dụ áp dụng

>>> Xem thêm: Khi cần xác nhận chữ ký nên làm chứng thực chữ ký tại cơ quan có thẩm quyền

🧩 Giá trị pháp lý

Văn bản tặng cho tài sản khi còn sống có giá trị pháp lý tương đương thỏa thuận phân chia di sản sau khi công chứng;
Đảm bảo quyền lợi của người nhận tài sản;
Tránh tranh chấp khi người sở hữu tài sản mất;
Là căn cứ để sang tên, đăng ký tài sản tại cơ quan nhà nước.

🌟 Kết luận

Việc công chứng di sản khi còn sống trực tiếp là không hợp pháp, nhưng người sở hữu tài sản có thể lập văn bản tặng cho tài sản khi còn sống và công chứng để đảm bảo:
✅ Quyền lợi người nhận được bảo vệ;
✅ Tài sản được phân chia minh bạch;
✅ Giảm thiểu tranh chấp trong gia đình;
✅ Hồ sơ pháp lý đầy đủ để thực hiện thủ tục sang tên, đăng ký tài sản.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Nguyên nhân phổ biến dẫn đến việc từ chối công chứng hợp đồng

>>> Có thể yêu cầu tòa án phong tỏa sổ tiết kiệm đang tranh chấp không?

>>> Người cao tuổi có thể thực hiện công chứng di chúc tại nhà để đảm bảo thuận tiện và hợp pháp

>>> Khi giao dịch phương tiện cần có công chứng mua bán xe để tránh tranh chấp

>>> Hướng dẫn giá cả và phí dịch vụ khi đến văn phòng công chứng Hà Nội công chứng hợp đồng tặng cho

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.