Bị lấn chiếm đất: Đòi lại đất có dễ không? Cần làm gì?
Trong bối cảnh đô thị hóa và giá trị đất ngày càng tăng, tình trạng lấn chiếm đất diễn ra ngày càng phổ biến, gây ra nhiều tranh chấp phức tạp. Nhiều người rơi vào tình huống đất của mình bị chiếm dụng trái phép nhưng không biết cách xử lý ra sao, thủ tục pháp lý thế nào và liệu có thể đòi lại đất thành công hay không. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp luật, thủ tục và những lưu ý quan trọng khi đòi lại đất bị lấn chiếm theo quy định mới nhất.
Lấn đất là việc người sử dụng đất tự ý chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới để mở rộng diện tích đất của mình mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Chiếm đất là việc sử dụng đất mà không được Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
Như vậy, đòi lại đất bị lấn chiếm là hành động chính đáng nhằm bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp đã được Nhà nước công nhận.
2. Căn cứ pháp lý khi đòi lại đất bị lấn chiếm
Một số quy định pháp luật quan trọng:
Điều 166 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung 2024): Người sử dụng đất có quyền được Nhà nước bảo hộ khi bị người khác xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai.
Điều 12 Luật Đất đai 2013: Nghiêm cấm hành vi lấn chiếm đất đai.
Điều 202, 203 Luật Đất đai 2013: Quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai từ hòa giải tại UBND xã đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 155): Tranh chấp quyền sử dụng đất không áp dụng thời hiệu khởi kiện, do đó người dân có thể đòi lại đất bất cứ lúc nào khi có căn cứ chứng minh quyền hợp pháp.
3.1. Thu thập hồ sơ, giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất
Người bị lấn chiếm cần chuẩn bị:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng).
Giấy tờ về quyền thừa kế, chuyển nhượng, tặng cho đất (nếu có).
Tài liệu, nhân chứng chứng minh việc sử dụng đất ổn định, hợp pháp.
3.2. Hòa giải tại UBND cấp xã
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, khi có tranh chấp đất đai, các bên phải nộp đơn yêu cầu hòa giải tại UBND xã. Đây là bước bắt buộc trước khi khởi kiện.
3.3. Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Nếu hòa giải không thành, người dân có quyền nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp theo Điều 203 Luật Đất đai 2013.
4. Khó khăn khi đòi lại đất bị lấn chiếm
Việc đòi lại đất bị lấn chiếm không phải lúc nào cũng dễ dàng. Một số khó khăn thường gặp:
Hàng xóm, người chiếm đất cố tình kéo dài thời gian hoặc không hợp tác.
Ranh giới đất mốc giới bị thay đổi theo thời gian, khó xác định diện tích thật.
Hồ sơ pháp lý về đất chưa đầy đủ, gây bất lợi khi tranh chấp.
>>> Xem thêm: Làm thế nào để tố cáo hành vi lấn chiếm đất đai đúng pháp luật?
5. Ví dụ minh họa thực tế
Anh B ở Bình Dương có thửa đất diện tích 500m² đã được cấp sổ đỏ từ năm 2010. Năm 2022, hàng xóm là ông C tự ý xây hàng rào lấn sang đất của anh B khoảng 50m². Anh B nhiều lần yêu cầu tháo dỡ nhưng ông C không hợp tác.
Anh B gửi đơn hòa giải tại UBND xã nhưng không thành.
Sau đó, anh B khởi kiện tại TAND huyện.
Tòa án căn cứ vào sổ đỏ, bản đồ đo đạc và biên bản thẩm định, xác định ông C có hành vi lấn chiếm và buộc phải trả lại đất, tháo dỡ công trình xây dựng trái phép.
Đòi lại đất bị lấn chiếm là quyền hợp pháp và được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, để thành công, người dân cần nắm rõ căn cứ pháp lý, chuẩn bị giấy tờ chứng minh và tuân thủ quy trình từ hòa giải đến khởi kiện. Việc hiểu đúng luật và hành động kịp thời sẽ giúp bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
