Thực hiện công chứng tại bệnh viện có cần đại diện y tế chứng kiến?
Chứng kiến y tế khi công chứng ngoài trụ sở là vấn đề thường gây nhiều băn khoăn trong thực tiễn, đặc biệt khi người yêu cầu công chứng đang điều trị nội trú hoặc trong tình trạng sức khỏe yếu. Không ít người cho rằng việc công chứng tại bệnh viện bắt buộc phải có bác sĩ hoặc nhân viên y tế chứng kiến mới hợp pháp. Tuy nhiên, pháp luật công chứng hiện hành không quy định cứng nhắc theo hướng này. Bài viết dưới đây phân tích cụ thể có hay không nghĩa vụ phải có đại diện y tế chứng kiến khi công chứng tại bệnh viện, đồng thời chỉ ra vai trò pháp lý thực sự của yếu tố y tế trong trường hợp này.
>>> Xem thêm: Ký hợp đồng vay vốn cần gấp, nên liên hệvăn phòng công chứng nào để được ưu tiên?
1. Công chứng tại bệnh viện có được pháp luật cho phép không?
Công chứng tại bệnh viện là một dạng công chứng ngoài trụ sở, được pháp luật cho phép trong những trường hợp nhất định.
Khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định: “Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác.”
Người đang điều trị nội trú tại bệnh viện, không thể di chuyển đến văn phòng công chứng, được xem là có lý do chính đáng để yêu cầu công chứng ngoài trụ sở. Do đó, về nguyên tắc, công chứng tại bệnh viện là hợp pháp nếu đáp ứng đủ điều kiện luật định.
2. Pháp luật có bắt buộc phải có đại diện y tế chứng kiến không?
2.1. Không có quy định bắt buộc về chứng kiến y tế
Hiện nay, Luật Công chứng 2014 và các văn bản hướng dẫn không có điều khoản nào quy định bắt buộc phải có bác sĩ, điều dưỡng hoặc đại diện cơ sở y tế chứng kiến việc công chứng tại bệnh viện.
Công chứng viên là người chịu trách nhiệm trực tiếp về việc:
Xác định năng lực hành vi dân sự;
Đánh giá trạng thái nhận thức, ý chí tự nguyện;
Chứng nhận việc ký kết hợp đồng, giao dịch.
Khoản 1 Điều 7 Luật Công chứng 2014 khẳng định: “Công chứng viên phải hành nghề độc lập, trung thực, tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về văn bản công chứng.”
Như vậy, chứng kiến y tế khi công chứng ngoài trụ sở không phải là điều kiện bắt buộc về mặt pháp lý.
2.2. Công chứng viên không được “chuyển giao” trách nhiệm cho nhân viên y tế
Một hiểu lầm phổ biến là cho rằng bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể “xác nhận thay” cho công chứng viên về năng lực hành vi dân sự.
Về nguyên tắc pháp lý:
Nhân viên y tế không có thẩm quyền chứng nhận năng lực hành vi dân sự;
Công chứng viên không được dựa hoàn toàn vào ý kiến y tế để bỏ qua nghĩa vụ tự mình kiểm tra.
Do đó, dù có hay không có đại diện y tế chứng kiến, trách nhiệm pháp lý vẫn thuộc về công chứng viên.
>>> Xem thêm: 3 bước đơn giản để hoàn tất hồ sơ cùngdịch vụ làm sổ đỏ
3. Khi nào cần cân nhắc có chứng kiến y tế khi công chứng ngoài trụ sở?
Mặc dù không bắt buộc, nhưng trong một số trường hợp, chứng kiến y tế khi công chứng ngoài trụ sở có ý nghĩa hỗ trợ quan trọng.
3.1. Trường hợp người ký đang điều trị bệnh ảnh hưởng đến nhận thức
Ví dụ:
Điều trị bệnh thần kinh, tai biến;
Sử dụng thuốc an thần, giảm đau liều mạnh;
Tình trạng sức khỏe biến động theo thời điểm.
Trong các trường hợp này, việc có ý kiến hoặc xác nhận tình trạng sức khỏe từ nhân viên y tế giúp công chứng viên:
Đánh giá khách quan hơn;
Giảm rủi ro tranh chấp về sau;
Tăng giá trị chứng cứ của văn bản công chứng.
3.2. Khi công chứng di chúc hoặc giao dịch có giá trị lớn
Thực tiễn xét xử cho thấy, nhiều tranh chấp xoay quanh di chúc được lập tại bệnh viện, với lập luận cho rằng người lập di chúc không minh mẫn.
Trong bối cảnh đó, sự hiện diện hoặc xác nhận của cơ sở y tế (dù không bắt buộc) có thể trở thành căn cứ quan trọng để bảo vệ tính hợp pháp của giao dịch.
4. Chứng kiến y tế có thay thế được người làm chứng không?
Cần phân biệt rõ:
Chứng kiến y tế: chỉ mang tính hỗ trợ về mặt tình trạng sức khỏe;
Người làm chứng: được pháp luật dân sự quy định trong một số giao dịch cụ thể (như di chúc không công chứng).
Nếu pháp luật yêu cầu phải có người làm chứng, thì nhân viên y tế chỉ được xem là người làm chứng khi đáp ứng đủ điều kiện theo Bộ luật Dân sự, chứ không mặc nhiên trở thành người làm chứng chỉ vì là bác sĩ hay điều dưỡng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn tiết kiệmphí công chứng khi thực hiện nhiều hợp đồng cùng lúc
5. Công chứng viên cần lưu ý gì khi công chứng tại bệnh viện?
Để bảo đảm an toàn pháp lý, công chứng viên nên:
Trực tiếp trao đổi, đánh giá trạng thái tinh thần của người ký;
Ghi nhận rõ địa điểm là bệnh viện trong lời chứng;
Xác định rõ lý do công chứng ngoài trụ sở;
Cân nhắc mời hoặc ghi nhận ý kiến y tế trong trường hợp nhạy cảm;
Từ chối công chứng nếu không bảo đảm điều kiện minh mẫn, tự nguyện.
Đây là biểu hiện quan trọng của trách nhiệm nghề nghiệp và đạo đức công chứng trong hoạt động công chứng ngoài trụ sở.
6. Kết luận
Pháp luật không bắt buộc phải có đại diện y tế chứng kiến khi thực hiện công chứng tại bệnh viện. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp cụ thể, chứng kiến y tế khi công chứng ngoài trụ sở là yếu tố hỗ trợ quan trọng nhằm giảm thiểu rủi ro tranh chấp và tăng độ an toàn pháp lý cho văn bản công chứng. Điều cốt lõi vẫn là trách nhiệm độc lập, thận trọng và khách quan của công chứng viên khi thực hiện công chứng trong môi trường đặc thù như bệnh viện.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
