Trong thực tế, nhiều người lựa chọn việc “ở nhờ” thay vì thuê nhà để tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, trường hợp các bên thỏa thuận bằng hợp đồng ở nhờ trái phép, dẫn đến nhiều rủi ro pháp lý. Vậy hợp đồng ở nhờ trái phép có hiệu lực hay không? Người ở nhờ và chủ nhà sẽ phải đối diện với những hậu quả pháp lý gì? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận quyền sử dụng tài sản trí tuệ tại văn phòng công chứng diễn ra thế nào?
1. Hợp đồng ở nhờ là gì?
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, ở nhờ là một dạng hợp đồng mượn tài sản, trong đó:
👉 Bên cho mượn (chủ sở hữu nhà, đất) giao tài sản cho bên kia sử dụng miễn phí trong một thời gian nhất định. 👉 Bên mượn (người ở nhờ) có nghĩa vụ bảo quản, trả lại tài sản khi hết thời hạn hoặc khi bên cho mượn có yêu cầu.
Ví dụ minh họa: Anh A đi công tác nước ngoài 1 năm và cho bạn thân là anh B ở nhờ căn hộ tại quận 7, TP. HCM. Đây là hợp đồng mượn tài sản hợp pháp nếu được lập bằng văn bản và tuân thủ quy định pháp luật.
2. Hợp đồng ở nhờ trái phép là gì?
Hợp đồng ở nhờ trái phép là việc các bên lập thỏa thuận cho ở nhờ nhưng vi phạm các quy định pháp luật, cụ thể:
⚠️ Nhà hoặc đất đem cho ở nhờ không thuộc quyền sở hữu hợp pháp của bên cho mượn. ⚠️ Việc cho ở nhờ trái quy định, nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính (thuế, phí, tiền sử dụng đất…). ⚠️ Người ở nhờ lợi dụng hợp đồng để lấn chiếm, xây dựng, hoặc sử dụng nhà đất trái mục đích.
Ví dụ: Bà C thuê một căn nhà 3 tầng ở Hà Nội nhưng lại “cho ở nhờ” tầng 1 để che giấu việc cho thuê trái phép và né thuế. Đây là trường hợp hợp đồng ở nhờ trái phép, không có giá trị pháp lý.
Người cho ở nhờ có thể mất quyền kiểm soát tài sản
Nếu giao nhà, đất cho người khác ở nhờ bằng hợp đồng trái phép, chủ sở hữu có thể bị:
🔹 Người ở nhờ chiếm giữ, cơi nới hoặc thay đổi hiện trạng tài sản. 🔹 Khó lấy lại nhà khi có tranh chấp vì hợp đồng không rõ ràng, không được pháp luật công nhận.
Người ở nhờ có thể bị xử lý vi phạm nếu hợp đồng ở nhờ trái phép
Theo Điều 579 Bộ luật Dân sự 2015, người chiếm hữu, sử dụng tài sản của người khác mà không có căn cứ pháp luật phải trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại.
Người ở nhờ trái phép có thể phải: 👉 Bồi thường thiệt hại nếu làm hư hỏng tài sản. 👉 Bị cưỡng chế trả nhà, đất nếu cố tình chiếm giữ.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ hỗ trợ khách hàng chuẩn bị hồ sơ pháp lý như thế nào theo quy định hiện hành?
Hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu nếu là hợp đồng ở nhờ trái phép
Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu nếu vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội. Như vậy, hợp đồng ở nhờ trái phép có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu, dẫn đến hậu quả pháp lý: ⚠️ Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. ⚠️ Người gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định.
Ví dụ minh họa: Ông D ký “hợp đồng ở nhờ” cho cháu họ là E toàn bộ nhà đất đang thế chấp ngân hàng. Khi ngân hàng phát hiện, hợp đồng bị vô hiệu vì tài sản đang bị ràng buộc nghĩa vụ.
4. Làm gì để tránh rủi ro khi lập hợp đồng ở nhờ?
✅ Luôn xác minh rõ quyền sở hữu tài sản trước khi đồng ý cho ở nhờ. ✅ Lập hợp đồng bằng văn bản, có chữ ký của cả hai bên, ghi rõ thời hạn, quyền và nghĩa vụ. ✅ Nếu tài sản thuộc diện phải đăng ký, cần công chứng hợp đồng để đảm bảo giá trị pháp lý. ✅ Không lợi dụng hình thức “ở nhờ” để trốn thuế, che giấu việc cho thuê.
Hợp đồng ở nhờ trái phép tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả người cho ở nhờ và người ở nhờ. Để tránh tranh chấp và hậu quả pháp lý, các bên nên tuân thủ đúng quy định pháp luật về hợp đồng mượn tài sản. Nếu có nhu cầu sử dụng nhà đất tạm thời, tốt nhất nên lập hợp đồng thuê nhà hợp pháp để bảo vệ quyền lợi lâu dài.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
